Kurtuluş Savaşı dönemi öykülerinde "dedikodu"nun işlevi ve "öteki"nin anlatısı

Abstract

Kökeni ayırt edici seslerin kullanımıyla anlam aktarımının ve toplumsal ilişkilerin kurulmaya başladığı döneme dayanan dedikoduyla hayatın her alanında karşılaşmak mümkündür. Biz ile öteki ayrımını belirginleştiren dedikodu edebi eserlerin propaganda amaçlı kullanımında siyasi bir araç olarak da yer alır. Dedikodunun söz konusu işlevi psikolojik kitlelerin birliğini sağlayarak ve sürdürerek seferberlik hallerinin başarıya ulaşması, ulus-devletin hayal edilmesi gibi durumları mümkün kılar. Edebi eserlerin yardımıyla etki alanı genişleyen ve etki derecesi artan eylem tarihsel koşullar bağlamında çeşitli yargılar üreterek grup bilincinin oluşmasını sağlar. Milli Mücadele döneminde kaleme alınan edebi eserlerde de aynı yaklaşım söz konusudur. Kurtuluş Savaşı devam ederken öyküler kaleme alan yazarlar milletin tarihine milliyetçi bir biçimde yaklaşıp toplumu milli iradeye ikna etmek isteyerek vatanın bütünlüğünü tehdit eden düşmanları görünür kılmaya yönelen bir entelektüel hareket içindedir. Dönemin edebi metinlerinde "işgal ve isyan"lar sebebiyle imparatorluk bakış açısı etkisini yitirir; tam anlamıyla ulus-devlet temelli bakış açısı hâkimdir. Bir tezin savunuculuğunu üstlenen metinlerde, yaşananların Türk ve dünya kamuoyuna duyurulması için kavram çiftleri oluşturularak birçok şey ikili karşıtlıklara indirgenir, kesin ayrımlarla olaylar ve karakterler kurgulanır, metinlerin inandırıcılığının artması için gerçek olay, kişi ve kurumlara göndermeler yapılır, anlatılanların gerçek hayatta yaşandığına dair notlar eklenir. Böylece Kurtuluş Savaşı döneminin atmosferi edebi eserler aracılığıyla gözler önüne serilir. Gossip is a form of communication whose origin is uncertain which based on the meaning transmission and beginning social relations through the use of distinctive sounds. It is an effective weapon of othering as clears the distinction of "we" and "other", and makes possible to image of the nation-state and be success in mobilization. It which is also defined as the power to control people has an active role in the process of nation formation by providing and maintaining the unity of the psychological masses. The action whose degree of impact is increased and domain is widen with the help of literary works, improves group consciousness through blessing the relations between similar identities as negating others. The literary works had been penned during "Milli Mücadele" which is the time of Turkish nationalism is seen as the only way of independence, there is the same approach. The authors, who want to persuade society about the national will and approach to the history as a nationalist, are in an intellectual movement that show the enemy that threatens the integrity of the motherland. The empire perspective loses their effectiveness in literary texts of the period; the nation-state-based perspective dominates literally. Texts whose language and structure are in the nature of gossip, undertake advocacy a thesis, create binary opposition to justify their cases, events and characters are constructed with clear distinction. The references are made to actual events, individuals and institutions and notes are added to increase the credibility of texts. Thus, the atmosphere of Turkish War of Independence is unfolded through literary works.