Leylâ Erbil'in romanlarında yapı ve izlek

Abstract

Gerçekliğin yeniden sunumu olan roman, gerçekmiş gibi sunulan kişiler arasında geçen olayları anlatan, bize onların ruhsal durumlarını, yazgılarını, yaşadıkları serüvenleri tanıtan oldukça uzun, düzyazı biçiminde yazılmış bir imgelem ürünü olarak tanımlanır. Psikanalizci, varoluşçu, sosyalist yaklaşımlarla romanlarını kurgulayan Leylâ Erbil'in felsefî, edebî, devrimci ve özgürlükçü yanları; Freud'un rüyaları, Joyce'un bilinç akışları, Nietzsche'nin hiçliği, Sartre'nin varoluşçuluğu, Beauvoir'in "öteki" kimliği, Frieda'nın feminizmi, Nazım Hikmet'in sosyalist yanı, Marks'ın kapitalizme başkaldırışı, Çehov'un ve Tolstoy'un halkçı söylemleri Erbil'in edebî yönünü besleyen kaynaklar halinde anlatılarda varlık bulur.Bu tezde 1950'den bu yana edebiyat dünyasının içinde yer alan Leylâ Erbil'in Tuhaf Bir Kadın (1971), Karanlığın Günü (1985), Mektup Aşkları (1988), Cüce (2001) ve Üç Başlı Ejderha (2005) adlı beş romanı yapısalcı çözümlemeyle tahlil etmek amaçlandı. Anlatıyı oluşturan yapı unsurlarının birbirleriyle olan ilişkilerinde kazandıkları anlamları ortaya konulup bu unsurların yapı-izlek ilişkisi bakımından değerlendirilmesi yapıldı. Leylâ Erbil, edebiyatı avutucu bir insanlık eylemi değil, fonksiyonel bir imkân olarak görür. Tezin amaçlarından biri, Erbil'in romanlarına yüklediği söz konusu fonksiyonun izini sürmektir. Tezin Birinci Bölüm'ünde Türk anlatı edebiyatının önemli yazarlarından biri olan Leylâ Erbil'in yaşamı- yazın yaşamı- yapıtları incelendi.İkinci Bölüm'de, Leylâ Erbil'in roman türündeki 5 eseri yapı ve izlek bakımından tahlil edildi. Yazarın romanlarındaki yapı unsurlarının metin içinde kazandıkları değerler ve yapı-izlek ilişkisinin boyutları tahlil edilmeye çalışıldı. Yazarın bütün romanlarında yenilikçi tavrıyla yapı unsurlarına yüklediği anlam derinliğinin çözümlenmesi, temel sorunsal halinde yapı-izlek incelemesinde tezin merkezinde yer aldı. Novel, a type of expression, reaches an original dimention with the pen of Leyla Erbil who builds her novels with the approach of psychoanalyst, existentialist and socialist,has philosophical,literary,revolutionary and libertian aspects. Freud's dreams ,Joyce's method 'Stream of Conciousness', Nietzsche's theory of nihilism, Satre's existentialism, Beauvoir's 'other'(identification of other), Freidan's feminism, Nazım's socialism, Mark's rebellion to capitalism, Cehov and Tolstoy's popülist retoric are all found in Erbil's writings as sustaining resources.In this thesis Leyla Erbil, as a writer in the world of literature since 1950, her five novels; Tuhaf Bir Kadın 1971, Karanlığın Günü, Mektup Aşkları, Cüce and Üç Başlı Ejderha have been analyzed with a structuralist analysis. The meanings in the narration and the relation between structure and theme are evaluated. Leyla Erbil sees literature as a functional possibility but not as a comforting action of mankind. One of the aims of the thesis is to follow that function which L.Erbil loads to her novels. In the first chapter,the life and works of Leyla Erbil have been studied as she is one of the most important writers of Turkish Literature.In the second chapter Erbil?s five novels are analyzed in view of structure and theme. Structural elements in the writer?s novels and their values gained in the text and relationship between theme and structure have been evaluated.In all her novels, the analysis of that profoundness loaded to the structure takes place in the center of the thesis as a basic problematic with her innovative manner.