Tanıspay Şinjin'in Irıs Ekelgen İjemci adlı eseri ve Altay Türkçesinde isim (İnceleme-metin aktarımı-tıpkıbasım)

Abstract

Türk Lehçeleri tasnifinde Kuzey-doğu Türk Lehçeleri içerisinde yer alan Altay Türkçesi, Güney Sibirya bölgesinde yaşayan Altay Türklerinin edebi dilidir. Bu çalışmada Altay Türklerinin çağdaş yazarlarından Tanıspay Şinjin'in Irıs Ekelgen İjemci adlı eseri temelinde Altay Türkçesinde isim kategorisi incelenmiştir. İsim kategorisi ile ifade edilmek istenen fiil dışındaki diğer kelime türleridir. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde İsim kategorisi başlığı altında Altay Türkçesinde isim, sıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç ve ünlem konuları Türkiye Türkçesi gramerciliğinin bakış açısı doğrultusunda değerlendirilmeye çalışılmıştır. Konu ile ilgili Altay Türkçesi ile yazılan gramer kitaplarından da faydanılmış ve aynı konulardaki farklı yaklaşımlara dikkat çekilmiştir. Metinde verilen örnekler Irıs Ekelgen İjemci adlı eserden seçilmiş ve verilen örneğin hangi sayfada olduğu [] köşeli parantez ile gösterilmiştir. Sayfa numaları çalışmanın numaralarına göre değil orijinal metne göre verilmiştir. İkinci bölüm Irıs Ekelgen İjemci adlı eserin ?Mutluluk Getiren Umut? başlığıyla Türkiye Türkçesine aktarılmasından oluşmuştur. Eserde Sovyet Dönemi Altay toplumunun günlük hayatı Maaday isimli karakter ve onun ailesi etrafında anlatılmaktadır. Bu çalışma ile ilk kez Altay Türklerine ait bir edebi eser Türkiye Türkçesine tam olarak aktarılmış olmaktadır. Üçüncü bölüm ise Irıs Ekelgen İjemci adlı eserin Kiril Alfabesinden Latin Alfabesine aktarılmasından oluşmuştur. Classification of Turkish dialects, in the North - East of the Altai Turkish, literary language of Altai Turks living in the South Siberia. In this study, The Turks of Altai on the basis of work by contemporary writers Tanıspay Şinjin's Iris Ekelgen Ijemci, Altai Turkish name category were examined. Desired to be expressed in other words outside the category names are types of verb.Work consists of three main parts. Name the first section under the category title Altai Turkish Language names, adjactives, adverbs, pronouns, prepositions, conjunctions, and tried to be evaluated in accordance with an exclamation point of Turkey Turkish Grammar. Altai Turkish grammar books on the subject written with the same issues and different approaches have been noted. Examples of selected works by Iris Ekelgen Ijemci issues and on which pace is example given in [ ] are shown with this mark. Pace numbers in this study according to the numbers, not pace numbers are given according to the original text.The second section of the work by Iris Ekelgen Ijemci, ?Happiness Brings Hope? to Turkey Turkish transfer of title has occurred. In this work, there are the life of Altai Society in the Soviet period, Maaday who is characters of this book and his family. This is the first time working with the Altai Turks from Turkey Turkish fully tranferred to a literary work.The third section of the work by Iris Ekelgen Ijemci. Cyrillic Latin script consists of the transfer.