Sâmiha Ayverdi'nin eserlerinde aşk mefhûmu

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyet döneminin tanınmış romancılarından, aynı zamanda bir tarikat mensubu olan Sâmiha Ayverdi'nin kendi aşk felsefesinden yola çıkarak bu anlayışı eserlerine ne şekilde yansıttığını belirlemektir.Çalışmanın giriş kısmında aşkın mahiyeti ve niteliği üzerinde durulmuş, edebiyatımızdaki seyri genel hatlarıyla yansıtılmaya çalışılmıştır. Dört bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümü Sâmiha Ayverdi'nin hayatı, edebî şahsiyeti ve eserlerine ayrılmıştır. İkinci bölümde Sâmiha Ayverdi'nin aşk anlayışının beslendiği kaynaklar ele alınmış; başta mürşidi Ken'an Rifâî olmak üzere Mevlânâ Celâleddin Rûmî, Yûnus Emre ve Fuzûlî gibi üstatların aşk anlayışlarına eserlerinden örnekler verilmek suretiyle açıklık getirilmiştir. Çalışmanın esas konusunu teşkil eden üçüncü bölümde ise Sâmiha Ayverdi'nin romanları, hikâyeleri ve mensur şiirleri incelenerek yazarın fikrî eserlerinden de hareketle ondaki aşk anlayışı tespit edilmeye çalışılmıştır. Yazarın romanlarındaki ve hikâyelerindeki itibarî âlemde aşk kavramının nasıl ele alındığı üzerinde durulmuş, seçtiği kahramanların aşkı yaşayışları incelenerek yazarın maddî aşk ile manevî aşk arasındaki köprüyü ne şekilde kurduğu belirlenmiştir. Bunu yaparken romanların bütünleyici unsurlarından olan olay örgüsü, şahıs kadrosu, zaman, mekân gibi unsurlara da yeri geldikçe konuyu bir bütünlüğe ulaştırması itibariyle değinilmiştir. Sâmiha Ayverdi'nin daha çok kendi duygularını yansıttığı mensur şiir kitapları Yusufcuk, Hancı ve Dile Gelen Taş adlı eserlerinde ise aşkın dile getirildiği parçalardan örnekler verilmek suretiyle yazarın aşk anlayışı belirlenmeye çalışılmıştır.Sâmiha Ayverdi'nin eserlerinde aşk mefhûmunun yazar tarafından ne şekilde ele alındığının, bu aşk anlayışının yöneldiği ortak noktaların ve bunlardan hareketle yazarın aşk anlayışının çalışma sonucunda ortaya çıkan veriler ışığında değerlendirilip ortaya konduğu sonuç kısmını da içeren dördüncü bölümde yazar hakkında ulaşılabilecek mevcut kaynakları göstermek üzere Sâmiha Ayverdi Bibliyografyası'na da yer verilmiştir. Çalışmada kullanılan bütün kitap, tez ve makaleler ise Yararlanılan Kaynaklar kısmında bir araya getirilmiştir. The aim of this study is to determine how Sâmiha Ayverdi, who is a member of a sect, reflected the idea of love to her works with the help of her own love philosophy.In the introduction part of the study, it is being explained the essential character of love and it?s cruising in our literature is tried to be reflected. In the first part of the study, there are topics such as life, literary characteristic and works of Sâmiha Ayverdi. In the second part, it is dealed with the source which developed Sâmiha Ayverdi?s concept of love and it is being clarified love concept of adepts such as Ken?an Rifâî who comes first and is the quider of her, Mevlânâ Celâleddin Rûmî, Yûnus Emre and Fuzûlî by giving examples from their works. In the third part which identify the basic idea of our study, by investigating Sâmiha Ayverdi?s novels, short stories and prose poems and at the same time her intellectual works, it is being tried to understand the mentality of love of her. It?s emphasized how the concept of love in conventional universe dealed in the novels and in the stories. Besides, it is determined how she balanced the connection between material love and spiritual love by inspecting the way of living style of choosen characters. In order to do that, components such as plot of events, character stuff, time and place, which are complete elements of a novel, are mentioned so long as needing it, so as to achieve the topic to a completeness. At the same time, writer?s concept of love is being determined with some given examples in which love is told from the prose poem books named Yusufcuk, Hancı and Dile Gelen Taş which reflects Sâmiha Ayverdi?s own emotions.Fourth period, which consists of a conclusion in which how the concept of love is taken up by Sâmiha Ayverdi in her works, this love concepts? inclined the same ideas and also with the help of these, evaluating the love concept of writer from the point of view which come out at the end of the study is put forward, also gives part to Sâmiha Ayverdi?s bibliography that shows existent sources in which information about her could be get. All books, thesis and essays that are used in our study are got together in the part of utilized sources.