İrtika gazetesi (İlk üç cilt) inceleme, tahlili fihrist, seçilmiş metinler

Abstract

İrtikâ gazetesi, 1899-1904 yıları arasında yayınlanmış bir gazetedir. II. Abdülhamid dönemi basın yayın hayatının genel özelliklerini taşıyan bu gazete, eski edebiyat yanlısı olmakla birlikte, Servet-i Fünûn edebiyatı sanatçılarının da yazılarına yer vermiştir. İrtikâ'da sadece edebî yazılara değil; ticarî, ahlâkî, ziraî, fennî... vb. gibi yazılara da yer verilmiştir. Bu çalışmada İrtikâ gazetesinin, II. Abdülhamid dönemi basın yayın hayatındaki yerinin tespiti, gazetede yer alan edebî şahsiyetlerin ve edebî türlerinin belirlenmesi, dönemin düşünce dünyasının kavranılması amaçlanmıştır. Çalışmanın giriş bölümünde Türkiye'deki basın faaliyetleri ve II. Abdülhamid dönemi Türk basını kısaca tanıtılmıştır. Gazetenin tanıtıldığı bölümde; yayınlanması, yayın politikası belirlenmiş, yayın hayatı boyunca sergilediği teknik hususiyetler ve yayın periyodu anlatılmıştır. Gazetenin yazar kadrosu belirlendikten sonra gazetede yer alan ve ağırlık kazanan muhtevalar hakkında bilgi verilmiştir. Gazetenin II. Abdülhamid döneminin basın hayatındaki yeri belirlendikten sonra gazetede yer alan şiir ve hikâyeler üzerinde bir inceleme denemesi yapılmıştır. Tahlilî fihrist bölümünde, gazetede yer alan metinler, konu ayrımı yapılmaksızın tanıtılmıştır. Bu bölüm araştırmacılara kolaylık oluşturması açısından yazarlara göre tasnif edilmiş, daha sonra resimler sayılardaki sırasına göre yazılmış, ardından makaleler, şiirler, hikayeler hem yazar, hem de metin adına göre sıralanmıştır. Metinler bölümünde gazeteden alınmış şiirler ve edebî makalelerden seçme metinler yer almıştır. Ekler bölümüne gazeteden alınmış ve yapısının anlaşılmasına yardımcı olacak sayfalar konulmuştur. İrtikâ gazetesi, ismine uygun olarak, toplumun çeşitli alanlarda bilinçlenmesine yardımcı olacak konulan ele almış; 251 sayılık yayın hayatı boyunca bu özelliğini sürdürmüştür. Fakat, ortaya konulan düşüncelerin sıradan olması, büyük bir değişiklik içermemesi, İrtikâ' nın diğer yayın organları arasında kaybolup gitmesine neden olmuştur. İrtikâ, is a newspaper which had been comeout between 1899-1904. The newspaper reflects the general aspect of publications and press in the II. Abdülhamid era. Besides this, although, it supports the classical literature, there had been some literary works of Servet-i Fünûn edebiyatı. In this paper there had been not only literary articles, but also commercial, moral, agricultural and scientific articles. In this study, we aimed at determining İrtikâ's stand within the publications and press in the II. Abdülhamid era; distinguishing writers and variety of literary works, appreciating the general though of the era. In the introduction of this study, the press in Turkey and the Turkish press in II. Abdülhamid era has been introduced. The policy of publication, technical aspects through it had been published and period of the publication has been narrated in the following section. Moreover, after determining The writers in the paper, the information about the subjects in the paper has been given. After determining the papers' stand within the publications of the II. Abdülhamid era, we have endeavoured to examine the poems and stories in the paper. In the detailed index, the essays in the paper has been introduced without discriminating subjects. This section has been classified according to the writers, in order to help research with the literature in this era. Moreover, the pictures in the paper and then the essays, poems and stories has been classified according to both writers and text names. In the text section, there had been, poems and literary essays taken from the paper. In the additional section, papers taken from the İrtikâ has been added. İrtikâ, had used the subjects in order to make society conscious in variety of fields with the conformity of its name. It had also kept on this aspect throughout its publication. However, as it didn't have any great novelty in thoughts and it had ordinary thoughts, İrtikâ had disappeared within the variety of publications.