Arrianus’un ‘Arriani Periplus Ponti Euxini/Arrianus’un Karadeniz Seyahati’ Adlı Eserine Göre Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki Küçük Limanlar

Abstract

Antik edebi kaynaklarda, Hellenistik ve Roma dönemlerinde Ordu ilinden Gürcistan sınırına kadar uzanan Doğu Karadeniz kıyılarında Boon (Perşembe), Zephyrion (Zefre), Kordyle (Akçakale), Hermonassa (Akçaabat), Hyssos (Araklı), Athenai (Pazar) ve Apsarros (Gonio) olmak üzere yedi önemli antik küçük limandan söz edilmiştir. Bu limanlar dışında aynı bölgede Trapezous ve Phasis adında iki büyük liman bulunmaktadır. Stratejik konumları ve iç bölgelere ulaşan antik kara yollarının başında bulunmalarından dolayı Trapezous ve Phasis limanları küçük limanlara göre daha büyük potansiyellere sahipti. Dağların kıyıya paralel uzandığı ve sığınılacak adanın hiç olmadığı Doğu Karadeniz Bölgesi’nin coğrafyası göz önüne alındığında bu limanlar gerek ticari, gerekse askerî aktivitelerde bölgede faaliyet gösteren halklar için hayati öneme sahip olmuştur. Bu çalışma, MS II. yüzyılda bölgeyi ziyaret eden Arrianus’un eseri temel alınarak ve tespit edilen diğer antik kaynaklardan da faydalanarak Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki küçük limanların Klasik, Hellenistik ve Roma dönemlerinde nasıl anlatıldıklarını ve hangi özelliklere sahip olduklarını incelemeyi amaçlanmaktadır. ABSTRACT The ancient literary sources mention seven important small ancient ports which are Boon (Perşembe), Zephyrion (Zefre), Kordyle (Akçakale), Hermonassa (Akçaabat), Hyssos (Araklı), Athenai (Pazar) and Apsarros (Gonio) on the shores of the Eastern Black Sea extending from presentday Ordu to Georgian border in Hellenistic and Roman periods. Apart from these ports, there were two major ports called Trapezous and Phasis in the same region. Trapezous and Phasis had greater potential compared to the smaller ports due to their strategic location and their being located at the beginning of the ancient roads reaching the inner regions. Also, these ports had been vital for people who were active in the region in terms of commercial and military activities considering the geography of the Eastern Black Sea Region in which mountains extends parallel to the coast and there are no islands to take shelter on. This study aims to explore the narratives about small ports in the Eastern Black Sea Region during the Classical, Hellenistic, and Roman ages with a focus on the work of Arrianus who visited the region in the 2nd century AD as well as other ancient sources.