18. yüzyılın ilk yarısında kuzey seferlerinde Trabzon eyaleti'nde güvenlik

Abstract

Bu çalışmada XVIII. Yüzyılın ilk yarısında kuzey seferleri sürecinde Trabzon'da güvenlik konusu araştırılmıştır. Çalışmamız 1702?1703 yıllarındaki Gürcistan Seferi hazırlıkları, 1711 Prut Seferi ve 1736?1739 yıllarındaki Osmanlı-Rus Harbi dönemlerini kapsamaktadır. Bu dönemlerde yapılan kuzey seferlerinde Trabzon'daki güvenliği sağlayan kurumlar ile asayişi ve güvenliği bozan unsurlar üzerinde durulmuştur. Ayrıca seferler esnasında güvenlik ve asayişin bozulmasına etki edecek unsurlara karşı alınan tedbirler de ele alınarak değerlendirilmiştir. Trabzon konumu itibariyle 18. yüzyıldaki kuzey seferlerinde büyük rol oynamıştır. Çünkü seferlerin hareket üslerinden biri idi. Sürekli bir hareketliliğin yaşandığı yerde güvenlik ve asayişin sağlanması da sefer öncesi döneme oranla daha zor olacaktır. Bu noktadan yola çıkarak sefer dönemlerinde Trabzon'da güvenlik ve güvenliğin sağlanmasına yönelik faaliyetleri araştırılmıştır. Trabzon'da güvenliğin ve asayişin bozulması hem bazı yerel yöneticilerin usulsüzlükleri hem de ferdi eşkıyalıklardan kaynaklanmaktaydı. Yerel yöneticiler genelde vergi alma hususunda adaletsizlik yapmaktaydılar. Nadir de olsa bazı yerel yöneticiler eşkıya ile işbirliği yapmaktaydı. Ferdi eşkıyalılar ise Trabzon halkını daha fazla zarara uğratmaktaydı. Bunlar köyleri basarak insanların malına ve canına kastetmekteydiler. Bunların haricinde Trabzon ekonomisine zarar verecek faaliyetler de mevcuttur. Bu faaliyetler genel de vergi vermeme hususu üzerinedir. Trabzon'da bozulan güvenlik ve asayişi temin için merkezden görevliler tayin edilmekteydi. Güvenlik ve asayişi tehdit edenler yerel yöneticiler ilk önce ağır bir dille uyarılmaktaydı. Faaliyetlerine devam edenler ise ya görevinden alınıyorlardı ya da gerekli cezaî müeyyidelere tabi tutuluyordu. Bunlar sürgün, kale-bend ve idam gibi birbirinden ağır cezaları kapsamaktadır. Bu cezaları sadece yönetici kısmı ile sınırlı kalmıyordu. Hangi gruba mensup olursa olsun bütün Osmanlı tebaası için geçerli bir uygulamaydı. In this thesis, the problem of security in Trebizon has been examined during the northern expeditions in the 18th century. It consists of the periods concerning the preparations of Georgia Expedition of 1702-1703, Prut?s Expedition of 1711 and the Ottoman-Russian War of 1736-1739. It has been based on the institutions for security in Trebizon and the elements violating security during the northern expeditions of these periods. Moreover, the counter-measures against probable elements violating the security has been also examined and valuated. Trebizon took great part in the Northern Expeditions in the 18th century in terms of its geographical position. Because it was one of the focusing points of the expeditions. In one city where permanent activities took place, in order to keep security would be more difficult than in the peace times. Thus, the security in Trebizon and activities of keeping of security in this city has been examined. The violations of security in Trebizon were because of both illegal behavior of local administrators and individual banditry. Generally local administrators made injustices in regard to picking up taxations. Local administrators seldom cooperated with bandits. Individual bandits gave more damage to the people of Trebizon. They stepped in villages, killed people and took their moneys and properties. Apart from these, there were also some harmful activities on Trebizon?s economy. These activities were generally about not giving taxes.In order to keep law and order in Trebizon, some officials were sent from the Capital. At first, local administrators who threatened the security and public safety were strongly warned. If they continued their illegal behaviors, they were dismissed from their official tasks or were punished. These punishes were life sentenced or capital punishment. These punishes were not only for wrong-doing local administrators but all of people of the Ottoman Empire.