Gecekondu Alanlarında Uygulanan Kentsel Dönüşüm Projelerinin Meşruiyet Zemini Olarak Yoksulluk ve Suç [Araştırma Makalesi]

Abstract

Türkiye’de kentsel dönüşüm, mekânın küresel sermayeye çekici alanlara dönüşümünde etkin bir müdahale biçimi olurken, müdahale alanları çöküntüleşmenin görülebilir olduğu, nüfusunun toplumsal uyum süreçleri içerisinde kabul edilebilirliğinin azaldığı gecekondu alanlarıdır. Gecekondu alanlarını yoksulluk ve suçla ilişkilendiren bakış açısı 1940’lardan günümüze evrilerek gecekonduluya karşı bir toplumsal algı oluşturmuştur. Hükümet politikaları da bu algıya göre şekillenmekte ve gecekondu problemine yıkımdan affa, ıslaha ve dönüşüme kadar farklı müdahale biçimleri tanımlanmaktadır. Bu süreçte günümüz dönüşüm uygulamalarının farkı yoksulluk ve suç unsurları kullanılarak müdahalenin meşrulaştırılmasıdır. Ancak gecekondu alanları yıkılır ve farklı bir nüfus grubunun eline geçerken, gecekondu nüfusu problemleri ile birlikte kente dağılmakta ve başka sorun alanları yaratmaktadır. Bu alanların da dönüşüme konu olması kaçınılmazdır. Çalışma öncelikle bu olgunun tarihsel süreçte sorgulanması ve bu sorgulamanın sonuçlarının iki örneklem alanda irdelenmesi üzerine odaklanmaktadır. İlk çalışma alanı Ankara Altındağ İlçesi Çinçin Bölgesidir. Bu alanın yıllardır artan yoksulluk ve suç oranları ile dikkat çekmesi kentsel dönüşüm uygulamasını getirmiştir. Ancak dönüşüm sonrasında suçlu nüfusun bir kesimi başka yerlere göç ederken, bir kısmı suç oranlarını devam ettirmiştir. İkinci çalışma alanı Çinçin nüfusunun göç ettiği ve mevcut nüfusun terk ettiği Sincan Saraycık Mahallesidir. Bu değişim sosyal ve fiziksel mekanda görünür hale gelmiş ve Saraycık Mahallesi kentsel dönüşüm alanı olarak ilan edilmiştir.

While urban regeneration in Turkey emerges as an effective method of intervention in the transformation of urban space into areas of attraction for the global capital, intervention areas are squatter housing areas where degradation is visible, the population of which gradually loses its acceptability in social integration processes. Evolving from the 1940s up to the present, the urbanites, meeting an unexpected population and space, have always viewed squatter housing population as a problem. Government policies are formulated in accordance with this social perception. The difference with today’s regeneration applications is their legitimization of intervention through elements of poverty and crime. But as the squatter housing areas are demolished and subject to gentrification, squatter population moves to different areas of the city with their problems. So it is inevitable that these areas will be subject to regeneration. This study first questions this phenomenon in a historical perspective and then discusses its results in two case study areas in Ankara. The preliminary research area is Çinçin in where increasing poverty and crime rates brought about urban regeneration. Yet, while some portion of the criminal population migrated to other destinations after regeneration, another portion has remained and sustained the crime rates. The second study area is Sincan Saraycık Neighborhood, a place where Altındağ’s squatter population migrated to and the original population abandoned. This change has become visible in the social and physical space and Sincan’s Mayor has announced his decision on applying urban regeneration in the Saraycık Neighborhood.