Doğu Karadeniz bölgesindeki doğal kaynak ve maden sularında radyoaktiflik tayini

Abstract

Bu çalışmada, Doğu Karadeniz Bölgesindeki doğal kaynak ve maden sularındaki doğal ve yapay radyoaktivite seviyeleri ve bunlara bağlı olarak yıllık etkin doz eşdeğerleri araştırıldı. Ayrıca bu suların kimyasal analizi de yapıldı.Yapılan bu çalışmada, doğal kaynak suları için toplam alfa ve beta aktifliklerinin ortalama değerleri sırasıyla, 25,8 mBq/L ve 31 mBq/L, maden suları için ise yine sırasıyla 125 mBq/L ve 170,4 mBq/L olarak bulundu.Gama spektroskopisi ölçümleri sonucunda, doğal kaynak suları için 226Ra, 232Th, 137Cs ve 40K aktivite değerlerinin ortalaması sırayla, 47 mBq/L, 22,6 mBq/L, 17,1 mBq/L ve 319,7 mBq/L, maden suları için ise bu ortalama değerler sırasıyla, 129 mBq/L, 30 mBq/L, 22 mBq/L ve 659 mBq/L olarak bulundu.Yapılan yıllık doz eşdeğerleri hesaplamasında, doğal kaynak sularında, yetişkinler, çocuklar ve bebeklere göre 226Ra için yıllık etkin doz eşdeğerleri sırayla 10,2 µSv/y, 4,9 µSv/y, 3,5 µSv/y, 232Th için 3,7 µSv/y, 1,8 µSv/y, 1,3 µSv/y, 137Cs için 1,7 µSv/y, 0,8 µSv/y, 0,6 µSv/y ve 40K için 0,26 µSv/y, 0,12 µSv/y, 0,09 µSv/y olarak tespit edildi. Maden sularında ise bu değerlerin sadece yetişkinler için 13,2 µSv/y, 2,7 µSv/y, 1,6 µSv/y ve 0,13 µSv/y olduğu hesaplandı.Kimyasal analiz sonucunda Na, Al, P, Cl, K, Ca, V, Mn, Fe, Ni, Cu, Zn ve Ba elementlerinin doğal kaynak ve maden sularındaki miktarları tespit edildi.Yapılan Pearson Correlation istatistiği ile de elde edilen tüm sonuçların birbirleri ile bağlantılılıkları incelendi. In this work, natural and artificial radioactivity levels have been measured, for natural and mineral waters collected from Eastern Black Sea region. Related annual dose equivalent rates have been calculated for these measurements. Also chemical analysis carried out for these waters.Mean values of gross alpha and beta activities have been found as 25,8 mBq/L and 31 mBq/L for natural waters, and as 125 mBq/L and 170,4 mBq/L for mineral waters.As a result gama spectroscopy measurements we found, 47 mBq/L, 22,6 mBq/L, 17,1 mBq/L and 319,7 mBq/L, for 226Ra, 232Th, 137Cs and 40K respectively in natural waters; 129 mBq/L, 30 mBq/L, 22 mBq/L and 659 mBq/L in mineral waters.Annual effective dose equivalent rates in natural waters for adults, children and babies have been calculated for 226Ra 10,2 µSv/y, 4,9 µSv/y, 3,5 µSv/y, for 232Th 3,7 µSv/y, 1,8 µSv/y, 1,3 µSv/y, for 137Cs 1,7 µSv/y, 0,8 µSv/y, 0,6 µSv/y and for 40K 0,26 µSv/y, 0,12 µSv/y, 0,09 µSv/y, in mineral waters these rates for adults have been found as 13,2 µSv/y, 2,7 µSv/y, 1,6 µSv/y and 0,13 µSv/y for 226Ra, 232Th, 137Cs and 40K respectively.Amounts of Na, Al, P, Cl, K, Ca, V, Mn, Fe, Ni, Cu, Zn, Ba in natural and mineral waters have been measured by chemical analyze method.Relation between all measured and calculated data have been compared with Pearson Correlation Statistic.