Trabzon ili içme suyu şebekelerinde ve çevresinde radyoaktivite düzeyinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Trabzon ili ve ilçelerinden toplanan su ve toprak örneklerinin radyoaktivite seviyesi ölçüldü. Trabzon ili ve ilçelerinde önceden düzenli olarak belirlenen yerlerden su ve toprak örnekleri toplandı. Tüm içme suyu örneklerinin elemental analizi ICP-OES cihazı ile yapılmıştır. İçme sularındaki Trityum analizi, Trabzon' un pilot bölge olarak seçilmiş beş merkezi su şebekesi örneği için yapıldı. Trityum seviyesi Quantulus-1220 Sıvı Sintilasyon Sayıcı Sistemi kullanılarak tayin edildi. Su ve toprak örneklerinde radyonüklid aktivite konsantrasyonları, gama spektrometresi ile ölçüldü. 238U, 232Th, 40K ve 137Cs aktivite konsantrasyonlarından toplam soğurulan dış gama dozları ve karşılık gelen yıllık etkin doz eşdeğerleri hesaplandı. Tüm toprak örnekleri için dış tehlike endeksi (Hex) hesaplandı. Aynı zamanda bu bölgeden toplanmış içme sularındaki mevsimsel radon gazı ölçümleri AlphaGUARD PQ 2000PRO radon gazı dedektörü ile yapıldı. Radon konsantrasyonları kış mevsiminde 0.15±0.05 Bq/L ile 11.00±1.23 Bq/L arasında, yaz mevsiminde 0.35±0.15 Bq/L ile 13±4 Bq/L arasında, ilkbahar mevsiminde 0.63±0.18 ile 16.50±2.5 arasında, sonbahar mevsiminde 0.78±0.04 ile 16.00±2.8 arasında değiştiği bulunmuştur. Tüm sezonlar için içme sularındaki etkin dozlar hesaplanmıştır. Hesaplanan minimum ve maksimum etkin dozlar 4,1 µSv/y ve 97 µSv/y değerleri arasındadır. Elde edilen tüm sonuçlar, uluslararası limitler ve diğer ülkelerin sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. In this study, the radioactivity levels were measured in soil samples and drinking water resources collected from Trabzon province and its towns. Drinking water and soil samples have been collected regularly from previously determined station in Trabzon and its towns. Elemental analyses were carried out with to help of ICP-OES device for all samples of drinking water in Trabzon province and its town. For the tritium analysis in drinking water, the city Trabzon are chosen as pilot areas and tritium levels of five central water resources are determined. Tritium levels are determined by using Quantulus-1220 ultra-low scintillation counter system. Radionuclide activity concentrations in soil and drinking water samples were measured through gamma-ray spectrometry. From the activity concentrations of 238U, 232Th, 40K and 137Cs, the total absorbed outdoor gamma-ray rates and corresponding annual effective dose rates were determined. The corresponding values of the external hazard indices (Hex) of all the soil samples were calculated. Also, in this study, the measurement of radon concentration in drinking waters collected from this region was performed using radon gas analyzer (Alpha GUARD PQ 2000PRO). The radon concentrations were found to vary from 0.15±0.05 Bq/L to 11.00±1.23 Bq/L in winter, from 0.35±0.15 Bq/L to 13±4 Bq/L in summer, from 0.63±0.18 to 16.50±2.5 in spring and from 0.78±0.04 to 16.00±2.83 in autumn for drinking water.The effective doses in drinking waters for all seasons were also calculated. The calculated minimum and maximum effective doses are 4,1 µSv/y and 97 µSv/y, respectively. The obtained all results were compared with international recommendations and concentrations reported for other countries.