Ordu, Giresun ve Trabzon illeri sahil kumlarında doğal gama radyoaktivitesnin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, Ordu, Giresun ve Trabzon illeri sahil kumlarında doğal gama radyoaktivitesinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Ordu, Giresun ve Trabzon illerinin 290 km uzunluğundaki sahil şeridinden yaklaşık 3?er km aralıklarla toplanan 101 adet sahil kum örneğinin doğal ve yapay radyoaktivite analizleri HPGe gama spektrometresi kullanılarak ölçülmüştür. Analizler sonucunda Ordu, Giresun ve Trabzon illeri için hesaplanan 238U, 232Th, 40K ve 137Cs?nin ortalama aktivite konsantrasyonları, Ordu için sırasıyla 25,40±2,95 Bq/kg, 10,83±2,92 Bq/kg, 673,31±45,31 Bq/kg, ve 9,71±1,16 Bq/kg, Giresun için sırasıyla 21,28±3,22 Bq/kg, 13,72±3,23/kg Bq/kg 530,88±36,64 Bq/kg ve 6,42±1,06 Bq/kg, Trabzon için sırasıyla 15,96±1,81 Bq/kg, 7,99±2,39 Bq/kg, 230,94±10,67 Bq/kg ve 3,25±0,72 Bq/kg değerlerindedir. Bu sonuçlar çalışmamızda, diğer dünya ülkeleri ve ülkemizde yapılmış olan çalışmalarla karşılaştırılmıştır. 238U, 232Th ve 40K elementlerinin radyoaktivite değerlerini kullanarak soğurulan gama doz değeri, yıllık etkin doz hızı ve dış tehlike indeks değeri Ordu, Giresun ve Trabzon illeri için hesaplanmıştır. Ordu, Giresun ve Trabzon için soğurulan gama doz ortalama değerleri sırasıyla; 43,53 nGy/h, 38,68 nGy/h ve 20,64 nGy/h olarak hesaplanmıştır. Bu değerler nüfusa göre ağırlıklı dünya ortalaması 60 nGy/h değerinden oldukça düşüktür. Ordu, Giresun ve Trabzon için yıllık etkin doz hızı ortalama değerleri sırasıyla; 0,087 mSv/y, 0,047 mSv/y ve 0,025 mSv/y olarak hesaplanmıştır. Bu sonuçlar tavsiye edilen 5 mSv/y değerinden oldukça düşüktür. Dış tehlike indeksi değerleri Ordu için 0,23, Giresun için 0,21 ve Trabzon için 0,14 değerinde hesaplanmıştır ve hesaplan değerler beklendiği gibi 1.0?ın altındadır. In this study natural gamma radioactivity levels are determined on sands along the coastal regions of Ordu, Giresun and Trabzon. The coast of Ordu, Giresun and Trabzon about 290 km long in investigated to collect 101 sand samples. Natural and artificial radioactivity concentrations of sand samples were measured by using HPGe gamma spectrometry. The average activity concentrations of 238U, 232Th, 40K and 137Cs on sand samples of Ordu, Giresun and Trabzon were found to be 25,40±2,95 Bq/kg, 10,83±2,92 Bq/kg, 673,31±45,31 Bq/kg, and 9,71±1,16 Bq/kg, 21,28±3,22 Bq/kg, 13,72±3,23/kg Bq/kg 530,88±36,64 Bq/kg and 6,42±1,06 Bq/kg, 15,96±1,81 Bq/kg, 7,99±2,39 Bq/kg, 230,94±10,67 Bq/kg and 3,25±0,72 Bq/kg, respectively. The average activity concentrations for these radionuclides were compared with the reported data of other parts of Turkey and other countries. The average absorbed dose rate for Ordu, Giresun and Trabzon were calculated to be 43,53 nGy/h, 38,68 nGy/h and 20,64 nGy/h, respectively. These values are significantly lower than the World averaged value of 60 nGy/h. The external annual effective dose rate concentration in Ordu, Giresun and Trabzon were found to be 0,087 mSv/y, 0,047 mSv/y and 0,025 mSv/y, respectively. This result is much lower than the recommeded limit of 5 mSv/y. The external hazard dose rate for Ordu, Giresun and Trabzon were calculated to be 0,23, 021 and 0,14, respectively. This result is much lower than the recommended limit of 1.0.