Küresel İklim Değişikliği ile Mücadele Çabaları: İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, Kyoto Protokolü ve Paris Sözleşmesi’nin Karşılaştırılması

Abstract

19. yüzyıldan itibaren nüfus artışı, kentleşme, sanayileşme ve artan enerji talebi önemli çevre sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Küresel ısınma ve küresel iklim değişikliği günümüzde etkilerini en somut hissettiren sorunların başında gelmektedir. Atmosferdeki karbondioksit (CO2), metan gazı (CH4), ozon (O3), karbon monoksit (CO) gibi sera gazları güneşten gelen ısının insan ve çevre sağlığını tehdit etmeyecek şekilde yerkürede tutulmasını sağlamaktadır. Bu gazlara ait konsantrasyon özellikle 19. yüzyıldan itibaren insan faaliyetleri sonucunda sahip olduğu iç dengeyi kaybetmeye başlamış ve güneşten gelen ısının daha büyük bir kısmının yerkürede kalmasına neden olmuştur. Bu açıdan küresel ısınma atmosferdeki sera gazlarının konsantrasyonunda meydana gelen değişiklikler sonucunda yerkürenin ısısının sürekli olarak artması olarak tanımlanabilir. Küresel ısınma başta iklim değişikliği, çölleşme, buzulların erimesi ve yağış rejimlerinin değişmesi gibi birtakım olumsuz etkiler ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, küresel ısınma ve küresel iklim değişikliği ile mücadele edebilmek adına ortaya çıkarılan İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (İDÇS), Kyoto Protokolü ve Paris Anlaşmalarının karşılaştırılması ve özellikle Paris Anlaşması’nın küresel iklim değişikliği ile mücadele sürecinde diğer iki uluslararası belgeden farklılıklarının ortaya konulmasıdır. Çalışmada öncelikle küresel ısınma ve küresel iklim değişikliği kavramları tanımlanacak ardından İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, Kyoto Protokolü ve Paris Anlaşması karşılaştırmalı bir biçimde irdelenecektir. Ayrıca çalışmada söz konusu hukuki belgelerin ortaya çıkış sürecinde devlet yöneticilerinin üstlenmiş olduğu role de değinilecektir. Sonuç olarak, İDÇS ve Kyoto Protokolü’nün ardından büyük umutlarla imzalanan ve ödül-ceza mekanizmasıyla çeşitli yaptırımlar öngören Paris Anlaşması, İDÇS ve Kyoto Protokolü’nün teknik çıkmazlarını bertaraf edebilecek hükümler barındırmaktadır. Anahtar Kelimeler: Küresel Isınma, Küresel İklim Değişikliği, İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, Kyoto Protokolü, Paris Anlaşması.