Türkiye'deki çatıların optimum kar yüklerinin belirlenmesi

Abstract

Türkiye'de, kar yükünden dolayı çatı hasarlarına ve çatı çökmelerine sıkça rastlanmaktadır. Bu durumun en önemli nedeni, tasarım çatı kar yüklerinin doğru belirlenememiş olmasıdır. Optimum tasarım çatı kar yükü, karın çatı üzerinde birikimini etkileyen bütün faktörlere bağlı olarak elde edilen dönüştürme katsayıları ile uygun zemin kar yükünün çarpılması sonucu elde edilir. Bu çalışmanın amacı, ülkemizdeki çatıların optimum kar yüklerinin belirlenebilmesi için, Türkiye'nin zemin kar yükü haritasını en hassas şekilde oluşturmak ve kar yükü ile ilgili dünyanın en gelişmiş standartlarından olan ANSI/ASCE 7-05'in önerdiği dönüşüm katsayılarını Türk Standartları'nın önerdiği değerlerle karşılaştırmak ve elde edilen sonuçlar paralelinde Türk Standartları'nı değerlendirerek bu standartların gerekli görülen kısımlarının güncellenmesi için önerilerde bulunmaktır. Bu çalışmada, Türkiye'deki DMİ'ye ait 100 adet istasyondan elde edilen kar verileri kullanılarak bu istasyonlar için ortalama tekerrür süresi (OTS) 50 yıl zemin kar yükleri geliştirilen en son istatistiksel analiz yöntemleriyle belirlendi. Zemin kar yükünün Türkiye'deki değişimini elde etmek amacıyla her istasyon için belirlenen 50 yıllık kar yükleri kullanılarak CBS teknikleri yardımıyla, Türkiye'nin zemin kar yükü haritası oluşturuldu. ANSI/ASCE 7-05, TS 498 ve TS 7046 standartlarının önerdiği dönüşüm katsayıları kullanılarak beşik çatılar için kar yükleri hesaplandı. Elde edilen sonuçlar Türk Standartları'nın önerdiği değerlerle karşılaştırıldığında, TS 498'in Türkiye için önerdiği zemin kar yüklerinin pek çok durumda emniyetsiz olduğu, TS 7046'nın istatistiksel analiz yönteminin her durumda ekonomik olmadığı görülmüştür. In Turkey, it has been frequently met with roof damages and collapses due to snow loads. Most important reason of this is that the design snow loads have not being determined correctly. Optimum design roof snow load is determined by multiplying ground snow load with conversion coefficients that can be obtained according to the factors effect the accumulation of the snow on the roof. The aim of this study is to constitute a ground snow load map for Turkey, to compare the conversion coefficients from American ANSI/ASCE 7-98 with those from Turkish codes, and to suggest some revisions of Turkish codes if necessary. In this study, 50-year mean recurrence interval (MRI) ground snow loads for 100 DMI (State Meteorological Service) stations located in Turkey, were determined with snow data collected from the stations using the latest developed statistical analysis methods. Ground snow load map of Turkey was constituted using GIS (Geographically Information System) techniques in order to obtain a representation of the variation of the ground snow load in the region using 50-year snow loads determined for each station. Roof snow loads for gable roofs types were derived using the conversion coefficients from ANSI/ASCE 7-05, TS 498 and TS 7046. According to the ground snow load map constituted and the results obtained in the study, it can be concluded that ground snow loads suggested by TS_498 for Turkey, are mostly unsafe, and TS_7046 that suggest statistical analysis only to evaluate ground snow loads is not economic for each case.