Çok Partili Hayata Geçişte Trabzon Basını (1945-1950)

Abstract

Osmanlı taşrasında yerel basının oluştuğu II. Meşrutiyet döneminden itibaren Trabzon, Anadolu topraklarında yerel basının güçlü olduğu kentlerden biridir. Trabzon yerel basını; II. Meşrutiyet, Milli Mücadele ve Çok Partili Demokrasi dönemi olmak üzere üç farklı dönemde 1950 yılına kadar genel siyasal iklime uygun bir gelişim göstermiştir. 1945 sonrası Türkiye’sinde çok partili demokrasinin yerleşme çabaları, ulusal basının siyasal çizgisinin paralel olarak, Trabzon yerel basını da önemli bir gelişme ve değişim gösterdi. Bu makale; 1945-1950 döneminde Trabzon yerel basının gösterdiği gelişim ve değişimi ortaya koymaktadır. Bu dönemde bir taraftan oluşan demokrasi söylemiyle ortaya çıkan yazma ve düşüncelerini ifade etme ortamını kullanmak isteyen yerel aydınların gazete ve dergiler vasıtasıyla düşünlerini toplumla paylaşma istekleri, diğer yandan demokrasi içerisinde hem iktidarın hem de muhalefetin geniş toplumsal kesimlere ulaşma düşüncesiyle basını kullanma girişimleri, dikkati çeken bir özellik olarak ortaya çıkmaktadır. 1945-1950 dönemi Trabzon basınını, genel özellikleri açısından ele alan bu makale basın-siyaset ilişkisi içerisinde basının rolünü ortaya koymaktadır. Bu çercevede Tek Parti dönemi basınından, Çok Partili yapıya geçişte basında meydana gelen değişimle, yeni oluşan basın organlarının genel ve yerel siyaset üzerindeki tartışma konuları üzerinde durulmaktadır.

Trabzon was one of the city of Anatolia, where the local press was powerful since the local press had been published in Ottoman province in the Second Constitutional Era. The local press in Trabzon developed in three different period, which are the Second Constitutional Era, the Turkish National Struggle of Independence and MultiParty Democracy Era, until 1950 in accordance with the political landscape. The local press in Trabzon showed remarkable progress and change in parallel with the political line of national press and the attempts of setting Multi-Party Democracy to rights in the country after 1945. This paper reveals the alternation and development of Trabzon press between 1945-1950. On one hand, the request of local intellectuals to evaluate the democratic atmosphere by writing, manifesting ideas and sharing the thoughts with public through newspapers and magazines, on the other hand, effort of power and opposition to use the press in order to reach whole social segments , emerge as a striking feature of the period. The paper, which covers the Trabzon Press between 1945-1950 in terms of general characteristic, expresses also the role of the press within press-politics relation. In this frame, the change of the press during the transition from the single-party structure to multi-party structure, the discussion topics of new press organs on local and national politics is investigated.