Karışık donörlü yeni ftalosyoninlerin sentezi ve kompleks formasyonlarının incelenmesi

Abstract

ÖZET Simetrik yapıda makrobisiklik grup içeren flalosyanini (4) elde etmek amacıyla 6,7,8,9,15, 16,17,18-oktahidrodibenzo[f,m][l,4,8,ll]ditiyadiazasiklotetradesin (1) ve l,2-bis(2-iyodo- etilmerkapto)-4,5-disyanobenzen (2)' in reaksiyonundan başlangıç maddeleri olarak 7,8- disyano-4,ll,22,23-tetratiya-l,14-diazapentasiklo-[12.10.10. 05-10.0uwl.02W,]-tetratrikDiıta-5,7, 12,1 9,20,2 1,28,30,32-nonan (3) ve ayrıca bir izoindolin türevi (5) sentezlendi. Bu ftalosyanin (4), uygun metal tuzu kullanılmak suretiyle tetrakis makrobisiklik ftalosyaninato Ni(II) kompleksinin (8) eldesinde kullanıldı. Diğer yandan, iki nitro ve iki makrobisiklik grup ihtiva eden çapraz-substitue ftalosyanin (6), THF'li ortamda trietilamin, hidrokinon, ve sodyum metoksitin varlığında izoindolin türevi (3) ve 6-nitro-l,3,3-trikIoroizoindoleninin kondenzas- yonundan sentezlendi. Zn (II) ftalosyaninato (7), riflaks ortamında uygun metal tuzu ve çapraz- substitue ftalosyaninin kondenzasyonu ile elde edildi. Bu yeni bileşiklerin yapıları, elementel analiz, İR, lH ve 13C-NMR, UV-VIS ve kütle spektroskopisi yöntemleri ile aydınlatılmıştır. Anahtar Kelimeler: Makrosiklik, makrobisiklik, ftalosyanin, çapraz-substitue ftalosyanin, metal ftalosyaninler, aggregasyon. Ytt ıı.u,. YÜKSEKÖĞRETİM KURÎTLS3 SUMMARY Studies on The Synthesis and Complex Formation of Novel Phthalocyanines Containing Mixed Donors 7,8-Disyano-4,ll,22,23-tetrathia-l,14-diazapentacyclo-[12.10.10.05-,0.0l6,21.026'3,]-tetra- triconta- 5,7, 12, 19,20,2 1,28,30,32-nonan (3) and its isoindoline derivative (5) have been synthesized as starting materials which were prepared by the reaction of 6,7,8,9, 15, 16, 17,1 8- octahydrodibenzo[f,m][l,4,8,ll]dithiadiazacyclotetradecine (1) and 1,2-bis (2-iodoethyl- mercapto)-4,5-dicyanobenzene (2) to prepare macrobicyclic group containing symmetrically phthalocyanine. This phthalocyanine has been used for preparing tetrakis macrobicyclic phthalocyaninato Ni (II) complex by using related metal salt. On the other hand crosswise substituted phthalocyanine (6) with two nitro and two macrobicyclic groups were synthesized by a condensation of 6-nitro-l,3,3-trichloroisoindolenine and isoindoline derivative of (3) with presence of sodium methoxide, hydroquinone and tnethylamine in THF media. Zinc (II) phthalocyaninato was obtained by the reaction of crosswise substituted phthalocyanine and corresponding metal salt in reflux condition. The novel compounds have been characterized by elemental analyses, and infrared, proton and carbon- 13 N.M.R., uv- visible and fast atom bombardment mass spectra. Keywords: Macrocycle, macrobicycle, phthalocyanine, crosswise susbtituted phthalocyanine, metallophthalocyanines, aggregation. VIII