Kırsal yerleşim düzenini etkileyen faktörler: Trabzon ili örneği

Abstract

Trabzon İlinde kırsal yerleşimlerin çok fazla dağınık oluşu ve bu dağınıklıkla ilişkili olarak; orman ve tarım alanlarının tahribatı, çok seyrek dokulu kırsal yerleşimlerden kaynaklanan yüksek altyapı maliyetleri, afet riskli alanlarda yerleşilmesi nedeniyle can ve mal kayıpları ile sonuçlanan afet olayları, kontrolsüz yapılaşmaya bağlı olarak bilimsel ve nesnel ilkelerden uzak çarpık yapılaşmalar kırsal yerleşmeler için çözülmesi gereken sorunlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılan çalışmanın amacı, yaşanan sorunların çözümü için öncelikle Trabzon İli kırsal yerleşimlerin yer seçiminde ve düzeninde önemli etkisi olan faktörlerin (eğim, yön, yükseklik, ulaşım ve mülkiyet) kırsal yerleşmelerdeki etki düzeyini ve şeklini tespit etmektir. Ayrıca yapılan tespitlere göre, bu faktörlerin kırsal alanlara yönelik planlama çalışmalarında nasıl değerlendirileceği ve planlama mevzuatında neler yapılabileceği konusunda önerilerin ortaya konulmasıdır. Çalışmanın birinci bölümünde, çalışmanın amacı, kırsal yerleşmelerle ilgili kavramlar, kırsal yerleşim dokusunu etkileyen faktörler ve Türkiye'de kırsal yerleşmelerin genel durumu anlatılmaktadır. Çalışmanın `yapılan çalışmalar başlıklı' ikinci bölümü, çalışmanın yöntemi, çalışma alanın tanıtılması, 16 örnek köyün belirlenmesi ve yapılan analizlerin açıklanmasını içermektedir. Çalışmanın üçüncü bölümü, analizler sonucu örnek köylerde elde edilen bulgular ve bu bulguların irdelenmesini kapsamaktadır. Çalışmanın dördüncü ve son bölümü ise, elde edilen bulguların genel olarak ve hipotezler bağlamında değerlendirilmesi, kırsal alanlara yönelik planlama çalışmalarında ve planlama mevzuatında neler yapılabileceği konusunda öneriler getirilmesi ve bu çalışmayı bütünlemek için yapılabilecek bilimsel araştırmalar hakkında önerileri içermektedir.