Kamusal mekanda sokak sanatı: Grafiti; İstanbul, Beyoğlu, Yüksek Kaldırım sokak incelemesi

Abstract

Kamusal mekanlar; kentler için toplumsal hayat ve bireyin varoluşu açısından çok önemlidir. Bu önem; Kamusal mekanın estetik düzeyini oluşturan içeriğin, toplumların ve kentlerin yaşam kalitesi düzeyinin belirleyicisi olmasından ileri gelmektedir. Kamusal mekanlar; iktidar çatışmalarının şekillendiği, gündelik yaşam biçimlerinin yer aldığı, bireyin var oluş mekanlarıdır. Bu; mekanların tasarım, üretim ve tüketim süreçlerini de doğrudan etkilemektedir. Mekanların kimliğini ortaya koyan bu bağıntıları değerlendirmek, anlamlandırmak ve yönlendirmek kent biliminin de konusudur. Sanat, kamusal mekanda yer bulduğu ölçüde bütün bu ilişki ve etkileşimler bağımsız bir şekilde yaşar ve demokratik katılım bu sayede ideale yaklaşır. Kamusal mekanlarda yer alan sanat eylemlerinin, mekan, içerik, üretim kurguları sosyoloji ve kent bilim açısından dikkate alınmayı gerektirmektedir. Kamusal sanatın bağımsızlığı; kentsel mekana yerleştirilmiş sanat objelerinden, mekan için kurgulanmış sanata ulaşmada önemli bir açılım sağlayacaktır.20. yüzyıl'ın hareketleri karşı kültürün görsel kodları ile anlamlar kurmaktayken, küreselleşme yerel kültürleri parçalamakta, imgelerle aynı dili konuşmaya olanak sağlamaktadır. Günümüzde iletişimi imajlar ve simgeler üzerinden sağlamaktayız. Özgürlüğün mekanı kentler, bu dönemde karşı hareketleri de üretmekte; yer altı kültür kavramını yaratmaktadır. Duvarlar; içinde bulunduğu sisteme hizmet ettiği kadar, bu hegamonik duruşun karşısında, bireysel ve toplumsal mücadelelerin de bir aracı olmaktadır. Karşı kültürün söz söyleme aracı olan grafitiler; stencil, sticker, poster gibi ürünlerle `kendin yap' kültürünü de uyandırmaya çalışmaktadır. Bu çalışmanın merkezinde; Kamusal sanatın kentsel mekandaki anlamının değerlendirilmesi amacıyla sokak sanatı grafiti ele alınmış ve İstanbul Yüksek Kaldırım Sokak uygulamalarının analizi somut olarak değerlendirilmiştir.