Trabzon ve yöresinde yetişen doğal bazı yerörtücü bitkilerin peyzaj mimarlığında değerlendirilmeleri üzerine bir araştırma

Abstract

Bitkisel obje ve kompozisyonların peyzaj mimarlığında vazgeçilmez nitelikte oluşu bir yörede yapılacak planlama çalışmalarında, yöre kimliğini ortaya koyan doğal bitki örtüsündeki farklı özellikteki türlerin değerlendirilmesine olanak sağlamaktadır. Bu araştırma, deniz seviyesinden yüksek dağlık kesimlerine kadar değişik yükselti zonlarında zengin bir bitki örtüsüne sahip Doğu Karadeniz Bölgesi'nin yöre bitki formasyonun birçok özelliklerini yansıtan Trabzon ve çevresinde yürütülmüştür. Doğal bitki örtüsü içerisinde yeralan ve peyzaj mimarlığında değerlendirilmesine yönelik, estetik ve işlevsel özellikleri ile dikkat çekici yerörtücü özelliği gösteren bitki taksonları araştırılmıştır. Araştırmada farklı yetişme ortamlarından (özellikle kayalık ortam, yol şevleri ve orman altı) 50 familyaya ait 349 adet bitki taksonu bulundukları ortam özellikleri ve bazı genel özellikleri (boy, form vb.) ile belirlenmiş, bitkilerin araştırma alanında doğal olarak oluşturdukları kompozisyonlar değerlendirilmiştir. Bitki türlerinin bu araştırmada sunumu Davis (1965-1988)'e göre, bitki kompozisyonlarının değerlendirilmesine yönelik temel dayanak Braun-Blanquet (1964) yöntemi esas alınarak yapılmıştır. Yöreye ait doğal yerörtücü bitki türlerinden değerlendirilebilir özellikte olanlarından 8 familyaya ait toplam 18 adet farklı çok yıllık bitki türü adaptasyon amacı ile deneme amaçlı seçilmiştir. Seçilen bitki türlerinin yerörtücü özellikleri, Trabzon koşullarında yetişme durumları ile işlevsel ve estetik açıdan yararlanma olanakları araştırılmıştır. Araştırma kapsamı içinde deneme amaçlı bitki türleri şunlardır: Hypericum pruinaîum, Hypericum orientate (GUTTIFERAE), Tanacetum armemım, Helichyrsum graveolens (COMPOSITAE), Minuartia circassica (CARYOPHYLLACEAE), Sibbaldia parviflora var. parviflora (ROSACEAE), Satureja spicigera, Teucrium chamaedrys var. trapezunticum, Thymus praecox subsp. caucasicus var. grossheimii, Thymus praecox subsp. caucasicus var. caucasicus (LABIATAE), Sedum spurium, Sedum gracile, Sedum tenellum, Sedum stoloniferum, Sedum pallidum var. bithynicum, Sempervivum minus var. minus (CRASSULACEAE), Helianthemum nummularium subsp. tomentosum (CISTACEAE), Alyssum murale subsp. murale var. murale (CRUCIFERAE).