Balıkesir Yöresinde Eşlerin Birbirlerine Hitap Biçimlerinin Bir Türü Üzerine

Abstract

Eşler arasındaki rutin hitap biçimleri, geleneksel toplum modelinin kültürel bileşenleriyle takip edilebildiği dönemlerden günümüze kadar devam edegelmiştir. Geleneksel tipteki eşlerin “bey, herif, adam, ağa, efendi, karı, hanım, hatun” biçimlerinde takip edilebilen bu standart hitap biçimleri, sosyo-kültürel ve ekonomik değişimlerle uyumlu şekilde güncellenen yeni aile birliklerinde çeşitlenebilmiştir. “Canım, aşkım, tatlım, güzelim, erim, karım” gibi biçimlerde görülebilen yeni hitap biçimleri bu türdendir. Bireyler arası ilişkilerin çeşitlilik arz edecek şekilde gelişmesi başta olmak üzere, geniş aile tipinin küçük aile tipine dönüşmesi, eşlerin tanışma biçimleri, cinsiyet algısındaki değişimler, sosyal ve ekonomik rollerin eşitlenmesi gibi sebeplerle güncellenen hitap biçimlerine her gün yeni ifadeler eklenebilmektedir. Bu çalışmada, modern eşlerin hitap biçimlerinden ziyade geleneksel aile modelinin temsilcileri olarak görülen eski kuşak eşlerin birbirlerine hitapları sırasında kullandıkları özel bir usul üzerinde durulacaktır. Balıkesir yöresinde yapılan alan araştırmaları sırasında farklı etnik arka planlara, mezheplere ve kültürel muhitlere mensup olmalarına karşın birbirlerine çocuklarının adları ile hitap eden eşlerin oldukça fazla olduğu tespit edilmiştir. Çok çocuklu ailelerde ailenin en büyük çocuğunun adıyla veya ailenin en büyük kız ve erkek çocuklarının adıyla hitap etme, yörede uzun yıllardır devam etmektedir. Çalışmanın öncelikli amacı, bu hitap biçiminin arka planını ve çocukların adları üzerinden yapılan dolaylamanın geleneksel bilinçteki anlamlarını yorumlamak olacaktır.

The routine ways of addressing between the spouses has continued to be in use since the cultural components of traditional social models have been followed. The standard traditional ways of addresses between the spouses such as “bey, herif, adam, ağa, efendi, karı, hanım, hatun” have changed and became diverse with the changes in socio-cultural and economic life. Those old addressing types changed into “canım, aşkım, tatlım, güzelim, erim, karım”. As the extended families have turned into nuclear families and the gender perceptions and socio-economic roles of the spouses have evolved, meeting potential spouses and interpersonal relations became more diversified and these changes have led to new ways of addressing between Turkish spouses. This study focuses on the ways of addressing between the old generation spouses who are regarded as the last representatives of the traditional family model rather than the modern family spouses, and stresses on the specific style these traditional couples use in addressing each other. Although the Balıkesir region is home to people from different ethnic, religious and cultural backgrounds, it has been observed that the couples addressing each other with the names of their children are very large in numbers among these traditional couples. This tradition of addressing each other with the name of the eldest child of the family among spouses with many children has continued for a long time. The primary objective of this study to define the background of this practice and to interpret whether this nominal circumvolution has deep traditional consciousness.