Japon bahçelerinde kullanılan tasarım elemanları ve tarihi süreç içerisindeki değişimleri

Abstract

İlk dönemlerde uzak doğu ülkelerinden Kore ve özelikle Çin kültür ve sanat akımlarının etkisi ile şekillenen Japon bahçeleri, tasarımlarında Shinto, Buddhizm ve Taoizm dini inançlarına ait felsefi düşüncelerden etkilenmiştir. İnsan yapımı olmasına rağmen, her yönü ile tabiatı simgeleyen bu bahçeler, içerisinde barındırdığı soyut kavramlar ile tüm dünya ülkeleri tarafından ilgi çekmektedir. Japon bahçe sanatı, Japon toplumunun kendin özgü değerleri, estetik anlayış ile birleştirmesi sonucu 7 ayrı tarihi bahçe dönemi ortaya çıkmıştır. Nara, Heian, Kamakura, Muromachi, Momoyama, Edo ve Meiji olarak bilinen bu dönemlerde bahçeler, toplumun yaşam düzeyini, kültür ve sanat değerlerini ve dini inançlarını açıkça sergilemektedir. Yapılan bu araştırmada, başta bahçe tasarım elemanları ve bu elemanların tarihi süreç içerisinde gösterdiği değişimler olmak üzere ayrıca Japon bahçe sanatı, bahçelerin dönemlere göre sınıflandırılması ve bu dönemlere ait birtakım bahçelerin incelenmesi amaçlanmıştır.8. y.y'da Nara döneminde Budizm ve Shinto dinlerinin etkisiyle sanatsal alanlarda gelişmeler görülmüştür. Heian ve Kamakura dönem bahçelerinde, dönemin üst düzey toplumları için yapılmış geniş göl bahçeleri tasarlanmıştır. 14-15.yy. Muromachi ve Momoyama dönemlerinde, Zen kültürüne ait sadelik ve doğallık anlayışı, bahçe tasarımında farklılıklara neden olmuştur. Genellikle kuru peyzaj bahçeleri ve çay bahçelerinin tasarlandığı bu dönemlerde bahçeler tapınak rahipleri için zihinleri ve kalplerini arındırabilecekleri mekanlar olarak kullanılmıştır. Bahçe sanatının Zen kültüründen kurtulup, batılılaşma etkisinin hızla kendini gösterdiği Edo ve Meiji dönemlerinde ise, kültürel değerler korunmasına rağmen, bahçe tasarımlarında batıya yönelim söz konusudur. Japon bahçelerinde kullanılan tasarım elemanları, kullanım biçimlerinin yanı sıra dönemlere göre materyal, form, doku, ölçü ve renk bakımından farklılıklar göstermiştir. Bahçe tasarımlarında bitki, kaya, su, kum ve çakıl, yer döşemesi, çit ve duvarlar, su kapları, taş fenerler ve köprüler fonksiyonel, estetik ve sembolik amaçlı kullanılmaktadır