Türkiye ormancılığında sürdürülebilir orman kaynakları yönetimi ölçüt ve göstergelerinin ülke ölçeğinde belirlenmesi

Abstract

Türkiye ormancılığının kendine has özellikleri göz önüne alınmak suretiyle, sürdürülebilir orman kaynakları yönetimi ölçüt ve göstergeleriyle ilgili çalışmaların bizzat ulusal düzeyde öncelikle yapılması gerekmektedir. Bu ihtiyaca cevap vermek amacıyla ele alınan bu çalışmayla, Türkiye için ulusal düzeyde sürdürülebilir orman kaynakları yönetimi ölçüt ve göstergelerinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Doğal olarak Avrupa süreci ölçüt ve göstergelerinden yola çıkıldığı bu çalışmada, Delfi yöntemi ile Ormancılık Teşkilatı, Akademisyenler ve Sivil Toplum Kuruluşları olmak üzere 3 öbekte toplanan uzmanlar bir araya gelmeden, tekrarlanan anketler ve denetimli geri beslemeler ile uzlaşılan bir ölçüt ve göstergeler dizisine ulaşılmıştır. Delfi sürecinin ilk aşamasında, panel üyeleri mevcut çerçeveye bağlı olarak yeni ölçüt ve göstergeler tanımlamıştır. İkinci aşamada ise, birinci aşama sonucunda öncelikli olarak benimsenen ölçütlere ilişkin göstergeler çözümlenerek, önem düzeyi ve ölçülebilirlik açısından değerlendirilmiştir. Üçüncü ve son aşamada delfi süreci sonlandırılarak, uzmanlara geri besleme yapılmıştır. Neticede, Türkiye ormancılığında sürdürülebilir orman kaynakları yönetimi için, 8 nicel ölçüt ve bunlara ilişkin 127 nicel gösterge ile 1 nitel ölçüt ve göstergeleri bu çalışmanın nihai çıktısı olarak tanımlanmışlardır. Bu ölçüt ve göstergeler, Türkiye ormancılığı için sürdürülebilirliğin değerlendirilmesinde öncelikli olanlardır. Bunlara ilaveten, veri temininin mümkün olduğu durumlarda kullanılabilecek olan ve `muhtemel göstergeler' olarak adlandırılan 70 adet gösterge daha tanımlanmıştır. Ülke düzeyinde ortaya konulan ölçüt ve göstergeler, ulusal ormancılık politikalarının ve stratejilerinin şekillendirilmesinde ülkemiz ormancılık sektörü karar alıcıları için önemli birer araç görevi yapabileceklerdir. Ölçüt ve göstergelerin, orman kaynaklarının etkin ve verimli yönetimi için nesnel araçlar olarak işlevlerini yerine getirmesi için, ormancılık kurumlarının ve bilhassa bakanlık düzeyinde sağlanacak politik destek ve sahiplenme son derece önemli önkoşullardan birisi olmaktadır. Bu nedenle, ölçüt ve göstergelerin sadece bir raporlama aracı olarak görülmemesi, Türkiye ormancılığında stratejik yönetim yaklaşımının uygulanabilmesi, sürdürülebilirlik değerlendirmelerinin yapılabilmesi ve sertifikalandırma düzeneğinin yerleştirilmesi noktasında da araç olarak görülmesi gerekmektedir.