Ormancılıkta transport planları ve dağlık arazide orman transport planlarının oluşturulması

Abstract

Ormancılıktaki üretim çalışmalarında transport aşaması, orman işletmeciliği içerisinde oldukça zor, pahalı ve zaman alıcı bir iştir. Ülkemizde her yıl üretilen ortalama 1 5 milyon m-* odun hammaddesi, ağacın kesildiği yerden depolara kadar değişik şekillerde taşınmaktadır. Bu sırada odun hammaddesinin kendisine ve çevresine en az zararla, kalite ve miktar kaybına uğramadan bölmeden çıkarılması, her yıl en az 3,5 milyon m^ odun hammaddesi açığı olan ülkemiz için önemli bir problemdir. Bölmeden çıkarma ülkemizde bugüne kadar planlama dışı kalmıştır. Çalışmada öncelikle orman transport planının yapılacağı bölge seçilmiştir. Daha sonra Kümbet Bölgesi için arazi sınırlaması ve optimal yol ağı planlaması yapılmış, Kümbet Bölgesinde ve diğer benzer bölgelerde bölmeden çıkarma için zaman ve maliyet analizleri gerçekleştirilmiştir. Kümbet Bölgesi Amenajman ve Silvikültür planlarından alınan verilerle silvikültürel, teknik, topoğrafık ve ekonomik koşulları da dikkate alarak en uygun bölmeden çıkarma metodları seçilmiştir. Buna göre 10 yıllık periyot için zaman ve mekansal açıdan mıkro ve makro boyutta planlama gerçekleştirilmiştir. Kümbet Bölgesi orman alanlarında ortalama eğim % 60 olarak bulunmuştur. Bölgenin ormanlık alanlarında mevcut yol yoğunluğu 12,52 m/ha, planlanan optimum yol yoğunluğu(itibari) ise 21,98 m/ha olarak bulunmuştur. Bölgede mevcut yol ağı planı itibariyle işletmeye açma oranı maksimum % 37 olup bu oran optimal orman yol ağı sonrasında % 88,1'e çıkarılmıştır. Ayrıca bölmeden çıkarma analizleri ile çok sayıda verim ve maliyet değerleri elde edilmiştir. Bölgede gerçekleştirilen orman transport planı ile bölmeden çıkarma işi daha kısa sürede ve daha düşük maliyetle yapılabilecektir. Mekanizasyon oranı 10 yıllık periyotta DKGH için % 6,4'den % 37,4'e çıkarılmıştır. Sonuç olarak Kümbet Bölgesinde yapılacak orman transport planı ile gençleştirme alanlarında sadece tomrukta ortalama 150 bin $ tasarruf sağlanmıştır. Aynca mevcut transport araçlarının rantabl kullanılması, transport sırasındaki kalite ve kantite kayıplarının azaltılması, transport işi için gerekli zaman ve paradan tasarruf sağlanmıştır. Kısaca daha fazla işletmecilik amaçlanmıştır.