Sarıçam orman alanları altındaki toprakların bazı hidro-fiziksel özellikleri ve erozyon eğilimleri üzerine farklı ana kayaların etkisinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Gümüşhane ilinde yayılış gösteren sarıçam orman alanlarındaki toprakların bazı hidro-fiziksel özellikleri ve erozyon eğilimleri üzerinde farklı ana kayaların (yüzey, tortul ve derinlik) etkisinin araştırılmasıdır. Bu amaçla çalışma alanını temsil edecek 248 adet toprak örneği alınmıştır. Toprak örneklerinde mekanik analiz, hacim ağırlığı, pH, EC, dane yoğunluğu, organik madde, tarla kapasitesi ve solma noktası analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda toprakların faydalanabilir su kapasitesi, strüktür stabilite indeksi, dispersiyon oranı, kolloid/nem ekivalanı, erozyon oranı belirlenmiştir. Çalışmada, toprakların bazı hidro-fiziksel ve erozyon eğilimlerinin ana kayalarla (yüzey, tortul ve derinlik) karşılaştırılmasında çalışma alanının yükseltisi iki basamağa (1050 – 1650, 1650 – 2184 m) ayrılmıştır. Çalışmada yapılan varyans analizi, genelde her iki yükselti basamaklarında erozyon eğilimlerine göre tortul anakayası diğerlerine kıyasla erozyona daha dayanıklı bulunmakla birlikte, tüm ana kayaların erozyona duyarlı olduğunu göstermiştir. Korelasyon analizi sonucunda, SSİ, DO, EO ve KNEM ile bazı hidro-fiziksel özellikler arasında önemli ve anlamlı ilişkiler belirlenmiştir. Regresyon modellerine göre SSİ'nin %84.5'i, DO'nın %32,2'si KNEM'nın %57,9'u ve EO'nın %26,1'i açıklanabilmiştir. Sonuç olarak, özellikle yarı kurak ve erozyon açısından ciddi tedbirlerin alınması gereken bir alanda gerçekleştirildiğinden, bu sebeple elde edilen veriler çalışma alanında yapılacak erozyon kontrolü çalışmalarının planlamasında önemli katkılar sunabilir.