Dini sembol ve pratikler düzleminde kuşakların dindarlık yorumunda algı farkları: Trabzon ili örneği

Abstract

Dindarlık, kişinin hayatında dinin önemini, dine inanma ve bağlanma düzeyini ifade eden bir kavramdır. Her din, toplum, tabaka ve hatta yaşam tarzı içerisinde farklı dindarlık biçimleri bulunmakta ve buna bağlı olarak farklı dindarlık yorumları söz konusu olabilmektedir. Bu anlamda kişilerin içinde bulunmuş olduğu kuşak ve zaman dilimi de, dindarlık yorumlarında dini pratiklere ve dini sembollere yükledikleri anlamlarda farklılıkları beraberinde getirmektedir. Bu araştırmada dini sembol ve pratikler düzleminde kuşakların dindarlık yorumundaki algı farkları araştırılmıştır. Araştırma, insanların diğer insanları eylemsel, kişisel, davranışsal olmak üzere hangi dini pratiklere ve bedensel, mekânsal olmak üzere hangi dini sembollere göre dindar olarak tanımlayıp tanımlamadıklarını, kuşaklar arasında dindarlık tanımlamasındaki olası farklılıkları ve benzerlikleri ortaya koyma amacı taşımaktadır. Araştırma kapsamında toplumun bir üyesi olarak insanların birbirleriyle iletişim kurarak ve etkileşim içerisine girerek din ve dindarlık alanına yönelik gündelik hayat içerisinde inşa etmiş oldukları anlamın; kişilerin yaşamış oldukları döneme, koşullara, birbirleriyle olan etkileşimlerine göre değişip değişmediği, insanlar tarafından oluşturulan anlamda zaman içerisinde eski ve yeni kuşaklar arasında bir farklılığın yaşanıp yaşanmadığının araştırılmak istenmesi sebebiyle teorik zemin Peter Berger ve Thomas Luckmann'ın gerçekliğin sosyal inşası kuramına dayandırılarak tasarlanmıştır. Bu çerçevede araştırma mekânı olarak Trabzon ili seçilmiştir. Kuşaklar arasındaki farklılıklara dair bilgileri daha açık ve anlaşılır bir şekilde sunması açısından çalışma grubu ise, Bebek Patlaması Kuşağı ve Y Kuşağı üyelerinden oluşmaktadır. Kuşakların dindarlık yorumundaki algı farklarını ortaya koymayı amaçlayan çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik yaklaşım kullanılmıştır. Tabakalı amaçsal örnekleme yöntemi ile belirlenen 20 katılımcı (10 Bebek Patlaması Kuşağı ve 10 Y Kuşağı) ile yarı yapılandırılmış derinlemesine mülakat gerçekleştirilerek veriler toplanmıştır. Mülakatlar sonucunda elde edilen veriler ise, betimsel analiz tekniğiyle yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda kişilerin dindarlık tanımı, dindar kişi tasnifi, önem verdikleri dini semboller ile ilgili Bebek Patlaması Kuşağı ve Y Kuşağı arasında bir farklılığın bulunmadığı, buna karşın söz konusu iki kuşağın kişilerin dindarlığının belirlenmesi hususunda dini semboller ve pratikler üzerinden gerçekleştirdikleri dindarlık yorumlarında ise birtakım farklılıkların bulunduğu görülmektedir.

Religiosity is a concept that reflects the significance of religion in the life of individuals, their religious beliefs, and commitments to religion. There are different forms of religiosity in each religion, society, stratum and even lifestyle; and thus, these entities interpret religiosity differently. The generation and era that people belong to could also lead to differences between religious practices and symbols in the interpretation of religiosity. The present study aims to investigate the differences between generational differences in the interpretation of religiosity based on religious symbols and practices. The aim of the study is to determine the religiosity that individuals of different generations assign to others based on which religious practices, including operational, personal, behavioral, symbolic, physical, spatial, differential attributes. Since the study aimed to determine whether the religious meanings that people as a member of the society constructed in daily life differed based on interpersonal communication and interaction, the period, conditions and the generations, the theoretical background was designed based on Peter Berger and Thomas Luckmann's theory of social construction of reality. The study was conducted in Trabzon province, Turkey. To collect comprehensive data that reflect intergenerational differences, the study group included the members of the Baby Boomer generation and generation Y. The phenomenological approach, a qualitative research method, which aimed to determine the perceptive differences between the interpretations of religiosity by the generations, was employed in the study. Data were collected with semi-structured in-depth interviews conducted with 20 participants (10 boomers and 10 generations Y members) assigned with the stratified purposive sampling method. The interview data were interpreted with the descriptive analysis technique. The study findings revealed that there was no difference between the religiosity perceptions of the baby boomer and Y generation members based on the definition of religiosity, the classification of religious individuals, and significant religious symbols; however, there were differences between their interpretations of religiosity based on religious symbols and practices.