Dikili ağaç satış uygulamasının analizi (Borçka Orman İşletme Müdürlüğü örneği)

Abstract

Türkiye'de orman varlığının çok büyük bir bölümü devlete ait olup Osmanlı devletinin son dönemlerinden itibaren planlı ve sistemli bir üretime geçilebilmesi için çeşitli girişimlerde bulunulmuştur. Bu girişimlerden bir tanesi olan ormanların mültezimler tarafından satın alınarak üretime verilmesi amaçlanmıştır ki ; bu gerekli denetimlerinin yerinde yapılamaması sonucu ormanların tahribatına neden olmuştur. Daha sonra Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasıyla birlikte ormanlara zarar veren iltizam ormancılığına son verilmiş , sonraki yıllarda da ormanlar hızla devletleştirilmiştir. Devlet tarafından devlet ormanlarında yapılan üretim işlerinde orman köylülerine ve bu köylüler tarafından kurulmuş kooperatiflere öncelik tanınmıştır. Yıllar içinde dışardan Türkiyeye giren orman emvallerinden gümrük vergilerinin kaldırılmasının ardından Orman Genel Müdürlüğü orman ürünleri üzerindeki tekelciliği kaybederek iç piyasa da malını satamaz hale gelmiştir. OGM bu durumu aşabilmek için 1996 yılından itibaren üretim maliyetlerini azaltmayı amaçlayarak dikili satış yöntemini uygulamaya başlamıştır. Bu çalışmada araştırma alanı olarak Borçka Orman işletme Müdürlüğü seçilmiştir. Çalışılan konular Borçka Orman İşletmesinin son beş yıllık dikili satış ve depo satış miktarları , kârlılık karşılaştırmaları ve Başköy Orman İşletme Şefliğinden seçilen üç farklı bölmeden depo satış ve dikili satış miktarlarının kâr oranları karşılaştırmalarının tür bazında değerlendirmesi yapılmıştır. Araştırmadan çıkan sonuçlar Borçka Orman İşletmesinde üretim rakamlarında bir değişiklik olmamasına rağmen satış yöntemlerinde dikili satışların yıllar içinde artışa geçtiği gözlemlenmiştir. Kârlılık oranları kıyaslandığında 2006-2010 yıllarında dikili satışların depo satışlarına göre oldukça kârlı olduğu görülürken 2011 yıllında özellikle Türkiyeye dış ülkelerden alternatif emval girişinin azalması sonucu alıcıların iç piyasaya yönelmesiyle depo satış fiyatları yükselerek kârlılık miktarı dikili satışları geçmiştir. Borçka Orman İşletme Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren Başköy Orman İşletme Şefliğinden alınan ve tür bazında incelediğimiz bölmelerden elde ettiğimiz sonuçlara göre; satış yöntemlerinin kârlılığında ağaç türlerinin özelliklerinden çok depo vahidi fiyatı için kullanılan kriterler etkin olmaktadır. Bunun bir sonucu olarak da depo satışıyla daha fazla gelir elde edebileceğimizi düşündüğümüz kestane türünden dikili satışından daha fazla kâr elde edildiği belirlenmiştir. Bu sonuçlardan, teknik elemanların işletme kârlılığı ve toplum memnuniyeti dengesini sağlayacak şekilde satış yöntemlerinden herhangi birini tercih etmelidir.