Rize ve Trabzon yöresi kırsal ev bahçelerinin agroforestry potansiyeli açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, Doğu Karadeniz Bölgesi kırsal ev bahçelerindeki tür çeşitliliği; tarım ürünü, orman ağacı ve meyve ağaçlarının miktarca dağılımı, yetiştirilme şekli ve ev bahçelerinde çok yönlü yararlanma gibi genel özellikleri ele almıştır. Bu amaçla Rize ve Trabzon yöresinde köy ve mahallelerde birebir görüşme ile anket ve gözleme dayalı olarak araştırma yapılmıştır. Rize'de 22, Trabzon'da 26 kırsal ev bahçesi sahipleriyle anketler yapılmıştır. Rize yöresi ile Trabzon'un doğu ve güney ilçelerindeki ev bahçeleri bitki tür çeşitliliği bakımından daha zengin çıkmıştır. Buna karşılık genel olarak bitki tür çeşitliliği ortalaması Trabzon'da Rize'deki tür çeşitliliği ortalamasına göre daha fazladır. Trabzon yöresi kırsal ev bahçelerinde çok yıllık bitki ve sebze tür çeşitliliği sayısı (23,73), Rize'deki çok yıllık bitki ve sebze tür çeşitliliği sayısı (20,91) ortalamasından yüksek çıkmıştır. Ayrıca çok eski kırsal ev bahçeleri ve yeni kırsal ev bahçelerindeki bitki ve sebze tür çeşitliliği yönünden Trabzon yöresi kırsal ev bahçelerinin daha zengin olduğu görülmüştür. Trabzon yöresinde fındık, çeşitli meyve ve orman ağaçları ile birlikte yetiştirilmekte olup, sebze tarımı oldukça yaygındır. Yerel imkânlarla arazinin uygun olduğu alanlarda seracılık çalışmalarının yapıldığı gözlenmiştir. Rize yöresi doğal bitki çeşitliliğinin zenginliği, toprakların yağış etkisiyle yıkanıp fakirleşmesi, tarım ürününden beklenilen geliri elde edememesi sonucu ek gelir elde etme ihtiyacı doğmuştur. Son yıllarda halk, kiviyi ikinci tarım ürünü olarak ev bahçelerinde yetiştirmeye ve arıcılığa önem vermeye başlamıştır.