Benzetilmiş dış ortam koşullarının emprenyeli ağaç malzemeye etkileri

Abstract

Bu tez çalışmasında, dış hava koşullan, laboratuvar ortamında benzetilerek emprenyeli ağaç malzeme üzerine etkileri araştırılmıştır. Tez kapsamında, son yıllarda yapısındaki arsenikten dolayı sorgulanan CCA ve alternatif bakır içeren emprenye maddeleri kullanılmıştır. Benzetilmiş şartlar altında, bakır içeren emprenye maddeleriyle muamele edilen kızılağaç ve sarıçam örnekleri hızlandırılmış dış ortam testine tabi tutulmuşlardır. Emprenyeli örneklerde meydana gelen renk değişimleri, yüzey yapısmda meydana gelen kimyasal değişiklikler, UV ve suyun etkisi ile oluşan yüzey pürüzlülüğü değerleri ve örneklerde meydana gelen mikroskobik değişimler incelenmiştir. Emprenyeli örnekler üzerinde çürüklük mantarlarının etkisini belirlemek üzere, C. puteana, C. versicolor ve P. placenta ile biyolojik testler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca emprenyeli örnekler, laboratuvar koşullarında toprakla temas testlerine tabi tutularak örneklerde meydana gelen ağırlık kaybımn yanı sıra elastikiyet modülündeki değişmeler incelenmiştir. Örneklerde yıkanma etkisiyle meydana gelebilecek madde kaybı ve emprenye maddesinin etkinliğinin belirlenmesi için 19x19x19 mm boyutlarındaki örnekler AWPA E 11-97 standardına göre yıkanma deneyine tabi tutulmuştur. Yıkanan bakır miktarı Atomik Absorpsiyon cihazı ile belirlenmiştir. Sonuç olarak; Ahşap malzeme, UV etkisine tabi tutulduğunda serbest radikallerin etkisiyle yüzeyde karbonil grupları ve kinonlar oluşmakta ve yüzeylerde hızlı bir renk değişimi meydana gelmektedir. Bakır içeren emprenye maddeleri bu işlemi yavaşlatmakta ve yüzeyleri daha kararlı bir hale getirmektedir. Yapılan biyolojik testler sonucunda da bakırın odun çürütücü mantarlara karşı yüksek oranda zehirlilik etkisine sahip olduğu ve dış ortamda kullanılacak ahşap malzemenin mutlaka emprenye edilmesi gerektiği belirlenmiştir. Genel bir ifade olarak; test edilen emprenye maddeleri içinde ahşap malzemenin korunması açısından CCA ve ACQ- 1900 'nun daha etkili olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte, CCA'mn pek çok ülkede kullanımı sınırlandırılmış veya tamamen yasaklanmıştır.