Planlama-siyaset ilişkisinin Türkiye kırsal planlama süreci üzerine etkileri

Abstract

Ülkemizde sadece kırsal alanların planlanması konusunda geçerli olmamakla birlikte, planlama eyleminin dönemin güncel siyasi yapısından fazlasıyla etkilenmekte olduğu bilinen bir durumdur. İleride gerçekleştirilecek planlama çalışmalarına rehberlik edebilmesi amacıyla söz konusu bu durumun somut bir şekilde ortaya konulması gerektiği düşünülmektedir. Bu doktora tezinin amacı; planlı dönem olarak adlandırılan 1960 dönemi sonrası kırsal alana ilişkin üretilen politikaların, yasal düzenlemelerin ve planlama araçlarının, dönemin siyasi yapısı ile ilişkili olduğu varsayımından yola çıkılarak, bu ilişkinin kırsal planlamayı ne boyutta ve hangi doğrultuda yönlendirmiş olduğunun analiz edilmesidir. Tezin amacına yönelik olarak üç aşamalı bir yöntem izlenmiştir. Birinci aşamada planlı dönemde görev yapmış hükümetlerin hükümet programları ve üst düzeyde planlamanın önemli yönlendirici belgelerinden kabul edilen 5 Yıllık Kalkınma Planları, kırsal planlamaya verdikleri önem bakımından kavramsal olarak içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. İkinci aşamada planlı dönem sonrası gerçekleştirilen Bölgesel Kalkınma Planları, Kırsal Kalkınma Projeleri ve kanunlar ortaya konulmuş ve tarihsel olarak incelenmiştir. Üçüncü ve son aşamada ise ilk aşamada ortaya konulan kırsal planlamanın siyasi duruma ilişkin kavramsal analiz ile ikinci aşamada ortaya konulan kırsal planlama araçlarına ilişkin tarihsel analiz birlikte değerlendirilip sonuç olarak; siyaset ile planlama politikaları-uygulamaları arasındaki ilişki ortaya konulmuş ileride gerçekleştirilecek planlama çalışmalarında, olası siyasi müdehaleler bağlamında rehber niteliğinde bir zemin oluşturulmuştur.