Afganistan'da enflasyon: Yapısal nedenler ve olası çözümleri

Abstract

Bu tez konusunun seçilmesindeki amaç, Afganistan'da ciddi bir ekonomik problem olan ve sıkıntıları halen hissedilmekte olan enflasyonist baskıların yapısal nedenlerini ve olası çözümlerini tespit etmektir. Son on yılda Afganistan'daki enflasyon sorunu bilim adamlarının, politika uygulayıcıların ve genel kamuoyunun dikkatini çeken en tartışmalı konulardan biri olmuştur. Son yıllarda enflasyonun hızlı bir şekilde artması ve halkın bundan duyduğu memnuniyetsizlik ile birlikte enflasyonun kökeni ve nedenleri hakkında çeşitli ve bazen çelişkili analizler sunulmuştur. Enflasyonun dış kaynağına ilişkin hükümet yetkilileri tarafından vurgulanan ve desteklenen görüşler, Merkez Bankası'nın enflasyon raporunun sunumu ile ülkede yaygın yansımalara yol açan analizler arasında yer almıştır. Bu raporda ve arkasından gelen analizlerde enflasyonun temel nedenleri arasında; dış nedenler (ithal enflasyon), ekonomik tekelin varlığı, yasal boşluk, yolsuzluk ve kurumlar arası para politikasında anlayış eksikliği gibi iç yapısal nedenler enflasyonun arasında sayılmaktadır. Anılan rapor ve analizlerde, enflasyonun olası çözümleri arasında; anti-tekel kanunların çıkarılması, dış ticaret politikalarının yeniden gözden geçirilmesi, tüm sektörlerde (tarım, sanayi vb.) reformların yapılması, gümrük tarifelerinde indirimler uygulanması, üretimi teşvik eden politikaların uygulanması, Afganistan Merkez Bankası'nın daha etkin çalışabilir bir yapıya kavuşturulması gibi önlemler sıralanmıştır. Bu çalışmanın sonuç bölümünde de yapılan analiz ve tespitlere dayanılarak bir takım çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Çalışmada 4 farklı ekonometrik test yöntemi kullanılmıştır. Bunlar sırasıyla; Mevsimsellikten arındırma, Birim Kök (Unit Root) Testi, ARDL sınır Testi, ve Toda Yamamoto nedensellik Testidir. Ekonometrik analizler, incelenen değişkenler arasında hem kısa dönem hem de uzun dönem itibariyle birtakım ilişkilerin olduğunu göstermektedir. Bu ilişkiler ayrıntılı bir şekilde çalışmanın Bulgular Bölümü'nde ele alınmış ve tartışılmıştır.

The aim of choosing this thesis topic is to determine the structural causes and possible solutions of inflationary stresses, which are a serious economic problem in Afghanistan. In the last decade, the inflation problem in Afghanistan has been one of the most controversial issues that has attracted the attention of scientists, policy makers and the general public. With the rapid increase in inflation in recent years, the dissatisfaction of the public has increased and due to this dissatisfaction, various contradictory analyzes have been presented. The views emphasized and supported by government officials regarding the external source of inflation together with the presentation of the Central Bank's inflation report caused widespread reflections in the country. The main causes of inflation in this report and it's analyzes are Internal structural reasons such as external factors (imported inflation), existence of economic monopoly, legal vacuum, corruption and lack of understanding in inter-institutional monetary policy. In the aforementioned reports and analyzes, among the possible solutions for inflation; Measures such as enacting anti-monopoly laws, reviewing foreign trade policies, making reforms in all sectors (agriculture, industry, etc.), applying reductions in customs tariffs, implementing policies that encourage production, and making the Central Bank of Afghanistan a more efficient structure are listed. In the conclusion part of this study, some solution suggestions were made based on the analysis and determinations of the subject. Four different econometric test methods were used in this study. These are respectively; seasonality adjustment, Unit Root Test, ARDL Bounds Test and Toda yamamoto Causality Test. Econometric analyzes show that there are some relationships between the variables examined, both in the short-term and long-term. These relationships are discussed in detail in the Findings Section of the study.