KTÜ Faik Ahmet Barutçu Kütüphanesi'nin geçirdiği mekansal değişimlerin mekan kullanımına etkisi

Abstract

Yaklaşık 4500 yıldır varlığını sürdüren kütüphaneler asırlardır medeniyetlerin bilgi birikimlerini muhafaza etmek için ihtiyaç duyduğu en önemli kültürel hazinelerdir. Bilimsel çalışma ve araştırmalar için özelleşmiş olan üniversite kütüphaneleri bilim ve araştırmanın merkezi olan üniversitelerin en önemli yapı taşlarındandır. Üniversite kütüphaneleri gelişen teknoloji, kullanıcı gereksinimleri ve beklentileri, koleksiyonların türü gibi birçok nedenle kendisini güncelleme ihtiyacı duymuştur. Ortaya çıkan bu güncelleme ihtiyacı KTÜ Faik Ahmet Barutçu Kütüphanesi'nde de etkilerini göstermiştir. Fiziksel ve işlevsel değişimlerin mekan kullanımına etkilerinin irdelendiği bu çalışmada, KTÜ Faik Ahmet Barutçu Kütüphanesi'nin geçirdiği fiziksel ve işlevsel değişimler 1969, 2007 ve 2017 yıllarına ait kat planları üzerinde dönemlere ve katlara göre analiz edilmiştir. Daha sonra bu dönmelere ait kat planları üzerinde, DepthmapX programı yardımıyla, Mekan Dizimi (Space Syntax) ve görünür alan (Visibility) analizleri yapılarak mekan kullanımları, mekansal bütünleşme, ortalama derinlik, görsel bütünleşme ve görsel derinlik durumları irdelenmiş; mekan kullanım yoğunluğu, erişilebilirlik ve mekanların sosyal niteliği üzerine değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda değişen teknik ve teknolojiye göre mekansal değişimler geçirdiği, mekansal önceliklerinin değiştiği, işlevsel yoğunlukların koleksiyon mekanlarından çalışma salonlarına doğru bir değişim geçirdiği tespit edilmiştir. Ayrıca kütüphane mekanlarının birbirleri ile kurduğu fiziksel ve görsel ilişki açısından daha bütünleşik bir sistem oluşturduğu; böylece mekanın okunaklılığı ve kullanımının kolaylaştığı tespit edilmiştir.