Dizel motorlarında mekanik kayıplar ortalama basıncının ve mekanik verimin indikatör diyagramı yöntemiyle belirkenmesi

Abstract

Sunulan çalışmada dizel motorlarında mekanik kayıpların indikatör diyagramı yöntemi ile deneysel olarak belirlenmesi ve taşıt dizel motorları için kullanılabilecek ampirik bağıntıların geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla önce mekanik kayıplara ilişkin genel bilgiler verilerek mekanik kayıpları belirlemede kullanılan yöntemler tanıtılmıştır. Ardından bu yöntemlerden biri olan indikatör diyagramı yönteminden yararlanarak; tüboşarjlı ve doğal emişli dizel motorlarında mekanik kayıplar deneysel olarak incelenmiştir. İndikatör diyagramı yöntemi için deneyler her bir motor tipinde 1/1, 3/4, 1/2 gaz konumlarında (farklı yakıt gönderme oranlarında) ve yüksüz durumda farklı devir sayılarında gerçekleştirilmiştir. Ayrıca farklı iki yağlama yağı ile türboşarjlı motorda 1/1 gaz konumunda ve farklı devir sayılarında deneyler yapılmıştır. Böylece farklı devir sayılarında ve gaz konumlarında deneyler yapılarak ortalama piston hızının, yüklemenin ve yağ viskozitesinin mekanik kayıplar üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu deneysel veriler değerlendirilerek mekanik kayıplar ortalama basıncının, mekanik verimin ve pompalama kayıpları ortalama basıncının; farklı gaz konumlarında (yakıt gönderme oranlarında) ortalama piston hızına ve hava debisine göre değişimleri elde edilmiştir. Ayrıca tüm deneysel sonuçlar eğriler şeklinde sunularak irdelenmiştir.İndikatör diyagramı yönteminin uygulanmasından elde edilen mekanik kayıplar ortalama basıncı ve pompalama kayıpları ortalama basıncı değerlerinin ortalama piston hızına ve hava debisine göre değişimlerine; çeşitli eğriler uydurularak: türboşarjlı ve doğal emişli dizel motorlarında farklı gaz konumlarında mekanik kayıplar ortalama basıncını ve pompalama kayıpları ortalama basıncını veren 3. dereceden polinomlardan oluşan ampirik bağıntılar geliştirilmiştir.Hata analizinin uygulanması amacıyla; her bir deney koşulunda yapılan ölçümler 5'er kez tekrarlanarak ölçülen ve türetilen büyüklüklere %5 anlamlılık düzeyinde Student's-t dağılımı uygulanmıştır.