Endüstriyel kraft hamurunun ağartılmasında yeni yaklaşımlar

Abstract

Geleneksel hamur ağartma prosesinde kullanılan klor ve klor içeren ağartma kimyasallarının kağıt hamurundaki kalıntı ligninle reaksiyonu sonucunda toksik özellikli klorlanmış organiklerin oluşumu kaçınılmazdır. Yakın bir geçmişe kadar zehirli ağartma atık sularının doğrudan alıcı sulara boşaltılması sağlık ve çevre açısından büyük sorun oluşturmuştur. Bu sebeplerden dolayı oluşan çevresel endişe ve sıkı yasal düzenlemeler, ağartma işleminden önce sisteme oksijen delignifikasyonunun adapte edilmesi ve ağartmada ECF (Elementel Klorsuz Ağartma), TCF (Tamamıyla Klorsuz Ağartma) gibi yeni teknolojilerin geliştirilmesine neden olmuştur. Yapılan bu çalışma ile düşük maliyetli ve çevresel açıdan kabul edilebilir yeni ağartma dizinleri geliştirilmesi amaçlanmıştır. Deney hammaddesi olarak Mopak Dalaman Entegre Tesislerinden temin edilen ağartılmamış iğne yapraklı kraft hamuru kullanılmıştır. Ayrıca, laboratuar ölçeğinde uygulanan üç farklı ağartma dizinine ait sonuçlar, fabrikada uygulanan ağartma dizini sonuçlarıyla karşılaştınlmıştır. Oksijen delignifikasyonundan önce %1 PAA ile aktivasyon işlemi yapılan oksijen esaslı kimyasalların ağırlıklı olduğu OPa(EOP)PaPD ağartma dizini, Pa kademesi pH'ı 6±0,5(nötral) ve 4±0,5(asidik) olacak şekilde iki farklı ağartma dizini olarak uygulanmıştır. Pa kademesi nötral ortamda uygulanan OPa(EOP)PaPD ağartma dizininin delignifikasyon, viskozite ve parlaklık üzerine daha olumlu etki gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca klor esaslı ağartıcıların lignin uzaklaştırmasında daha seçici etki göstermesinden dolayı, ODEDED ağartma dizini ile ağartılan endüstriyel kraft hamurunun OPa(EOP)PaPD ağartma dizini ile aynı parlaklıkta ancak daha yüksek viskozite değerine sahip olmaktadır. Sonuçlar karşılaştırıldığında, bu çalışmada incelenen ODEDED ağartma dizinine göre Mopak Dalaman Entegre Tesislerinde fabrika ölçeğinde gerçekleştirilen ağartma uygulaması (CEHDED) ile daha yüksek parlaklık değerine sahip hamurların üretilebildiği ancak viskozite kaybının istenmeyecek seviyede olması (% 17,72), dünya standartlarından 7 kat daha fazla AOX (Absorbe Edilebilir Organik Haloj emirler) oluşumu ve nispeten yüksek maliyet gibi dezavantajların sorgulanması gerektiği tespit edilmiştir.