Erken Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonuna ait siyah şeyllerin toplam organik karbon ve iz element ilişkisinin incelenmesi, Sinop havzası, K Türkiye

Abstract

Bu çalışma, Sinop havzasında yüzeyleyen Erken Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonun toplam organik karbon ve iz element ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu tez kapsamında siyah şeyl çökellerini içeren Çağlayan Formasyonu jeokimyasal olarak incelenmiştir. Alınan örneklerin Piroliz analizleri yapılmış olup, incelenen örneklerin organik madde tipleri, organik madde olgunluğu ve hidrokarbon potansiyelleri belirlenmiştir. Örneklerinin kerojen tiplerinin Tip II-III olduğu, erken olgun-olgun kaynak kaya olduğu, petrol ve gaz türetme potansiyeline sahip oldukları belirlenmiştir. ICP-MS metodu kullanılarak siyah şeyl örneklerinin element incelemeleri yapılarak element zenginleşmeleri, TOK-element ilişkisi ortaya konulmuştur. Ag, As, Au, Be, Bi, Ca, Cd, Ce, Co, Cr, Cs, Cu, La, Fe, Ga, Hg, Li, Mn, Ni, Pb, Re, S, Sb, Sc, Se, Sn, Sr, Te, Th, U, V, Y ve Zn elementlerinde zenginleşmeler tespit edilmiştir. Çağlayan Formasyonuna ait As, Ca, Ni, Pb, S, Se, Te, Zn, Ca ve S element konsantrasyonlarının ortalama şeyllerle aynı olduğu, Ag, Ce, Sc, Re ve Y element konsantrasyonlarının ortalama şeyllerden yüksek olduğu tespit edilmiştir. Elemetlerin TOK ile ilişkisini belirtmek için yapılan Cluster analizi verilerine dayanarak TOK ile Ca, Se, Sc, La, Ce, Ag ve Re elementlerinin güçlü ilişki, özellikle U, S, Y ve P elementlerinin ise çok güçlü pozitif ilişki gösterdiği tespit edilmiştir. Dağılım grafiklerine bakıldığında Ag, B, Ca, Cd, Mo, Ni, Re, Se, Sr, S, Tl, U, V ve Y elementlerinin p≤0,01 ve p≤0,05 anlamlılık düzeyinde TOK ile anlamlı pozitif bir korelasyon gösterdiği tespit edilmiştir.