Şebinkarahisar (Giresun) ve çevresinin erozyon riskinin coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak incelenmesi

Abstract

Bu tezin amacı, arazi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama yöntemleri yardımıyla Giresun (Şebinkarahisar) ve çevresinin erozyon riskinin coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak incelenmesini yapmaktır.Çalışmada, Landsat 5 TM (2001) yılına ait uydu görüntüsü, 1/25000 ölçekte topoğrafik haritası, büyük toprak gurupları haritası ve inceleme alanına ait yağış verileri olmak üzere dört temel veri gurubu kullanılmıştır. Topografik harita sayısallaştırılarak elde edilen sayısal topoğrafik veriden sayısal yükseklik modeli ve yamaç eğimi haritası üretilmiştir. İnceleme alanına ait arazi kullanım haritasının oluşturulması amacıyla Landsat TM görüntüsü kullanılmıştır. İnceleme alanında erozyon tehlikesi açısından bölgelerin tespiti için RUSLE (Evrensel Toprak Kaybı Denklemi) modeli seçilmiştir. Bu amaçla, inceleme alanının yağış verileri, toprak aşınım faktörü, yamaç uzunluğu ve yüksekliği, toprak örtüsü faktörü, erozyon kontrol uygulamaları faktörü verileri oluşturulmuştur. Yağış sularının aşındırıcı etkilerinin belirlenmesinde Devlet Meteoroloji Ofisinden sağlanan yağış verileri kullanılmıştır. Büyük Toprak Grupları ile eğim arasındaki ilişkiden yola çıkarak Büyük Toprak Grupları haritasındaki erozyona uğrayabilirlik sınıfları kullanılmıştır. Toprak aşınım faktörünün belirlenmesinde Türkiye'de daha önce yapılmış çalışmalardan elde edilen veriler kullanılmıştır. Yamaç uzunluğu ve yüksekliği faktörü Condrad (2002)'e göre, Digem yazılımı yardımı ile elde edilmiştir. Erozyon kontrol uygulamaları faktörü belirlemek için, kısmi de olsa bir önlem alındığını varsayarak tarım arazilerinde P değerini 0.5, orman ve yerleşim alanlarında 1 olarak atanmıştır. Erozyon duyarlılık analizinde, uygulanan RUSLE modeli yardımıyla erozyon duyarlık haritası üretilmiştir. Bu harita inceleme alanına ait erozyon duyarlılık sınıfları içermektedir.