Karadağ (Narman-Erzurum) ve Parmakdere (Sarıkamış-Kars) ultramafik- mafik masiflerinin mineralojik, petrografik ve petrokimyasal açıdan incelenmesi

Abstract

Çalışma sahası Karadağ (Narman-Erzurum) ve Parmakdere (Sarıkamış-Kars) ultramafik mafik masiflerini içerir. Her iki masif Kuzey Doğu Anadolu Tektonik Birliği içinde yer alır. Masifler başlıca harzburjit ve daha az oranda piroksenit, nadiren de dünitik mercekler ile lerzolit kalıntılardan oluşur. Masiflerin mafitlerini gabro/mikrogabrolar oluşturur. Asit kayaçlar dar alanda yüzeylenen plajiyogranitler ile temsil edilip, yalnızca Karadağ masifinde gözlenir.Masiflere ait kayaçlar Erken Kretase sonu-Geç Kretase öncesi yaşlıdır. Örtü kayaçları Üst Kretase yaşlı olup, masife ait kırıntılar içerir.Masif içindeki peridotitler nadir toprak element bakımından kondrite oranla tüketilmiş, gabroyik kayaçlar ise az da olsa zenginleşmiştir.Peridotitler içindeki aksesuar kromitler alpin ve abisal peridotit karakterlidir. Kromititlerdeki kromitler ise podiform kromitit karakterlidir.Peridotitlerdeki ortopiroksenler enstatit, klinopiroksenler diyopsit, olivin ise genellikle forsterit bileşimlidir. Kromititlerin toplam kayaç platin grubu element içeriklerinin C1 kondrite göre normalleştirilmiş değerleri 1'in altında olup V şekilli dağılım gösterirler.Masifler başlangıçta normal bir okyanus kabuğuna ait manto kalıntı malzemesi olup, hala abisal peridotit izini taşırlar. Daha sonra farklı bir jeotektonik ortama itilerek bugünkü mineralojik ve petrokimyasal özelliklerini kazanmışlardır. Kromitit oluşumlarına neden olan ve peridotit mineral ve petrokimyasal bileşimi değiştiren boninitik magmaların yalnızca yitim zonlarına ait bir olgu olduğu düşünülürse, birbirlerine yakın olan bu masiflerin yitimden etkilenmiş oldukları ve yitim zonunda geliştikleri belirlenmiştir. Ancak yitimin kuzeyden güneye mi yoksa güneyden kuzeye mi olduğu konusunda henüz bir veri elde edinilememiş olmakla birlikte, bu çalışmanın daha sonra yitimin yönü üzerinde yapılabilecek çalışmalara ışık tutabileceği düşünülmektedir.