İlk kademe eğitim yapılarındaki derslikler üzerine ergonomik bir değerlendirme

Abstract

Eğitim kurumsal olarak ilkokulla başlamaktadır. Okula başladıktan sonra çocuklar, zamanlarının çok büyük bir çoğunluğunu okulda geçirmektedir. Bu anlamda ilkokullarda çocukların motivasyonu, verimliliği, fiziksel ve bilişsel gelişimi için okulların fiziksel koşulları büyük öneme sahiptir. İlkokullardaki derslikler farklı içerikli derslerin işlendiği mekânlardır. Bu yüzden ilkokullardaki dersliklerde grup çalışmaları, etkinlikler, sunu, gösteri, deneysel faaliyetler için farklı eylem alanları oluşturulması gerekmektedir. Bu bağlamda dersliklerin boyutsal açıdan uygunluğu kadar donatıların form, malzeme, boyut açısından esnek kullanım özelliğine sahip olmalıdır. Ayrıca mekanın fiziksel çevre koşullarının, öğrencilerin verimliliği, konsantrasyonu ve sağlığı açısından optimum konfor koşullarında olması önemlidir. Bu nedenle eğitim yapılarının ve özellikler dersliklerin öğrencilerin verimini arttıracak, fiziksel, psiko-sosyal, sağlık ve güvenlik açısından tüm gereksinmelerini karşılayacak şekilde ergonomik tasarım prensiplerine uygun olarak tasarlanması gerekmektedir. İlk kademe eğitim yapılarındaki dersliklerin ergonomik tasarım prensiplerine uygunluğunu analiz etmeyi ve bulgulara bağlı olarak iç mekân tasarımında dikkat edilmesi gereken tasarım prensiplerine ilişkin öneriler sunmayı amaçlayan bu çalışma kapsamında Rize ili merkezinde yer alan üç ilkokuldaki dersliklerin mevcut durumuna ilişkin yerinde tespit, görüşme ve anket çalışması yapılmıştır. Bu derslikler; boyut, mekânın örgütlenme biçimi, fiziksel çevre koşulları (görsel konfor, ısısal konfor, işitsel konfor), donatı ve çocukların antropometrik boyutlarına uygunluğu ergonomik açıdan değerlendirilmiştir. İlk bölümde; sorunun belirlenmesi, çalışmanın amacı ve varsayımlar, eğitim kavramı, eğitimin tarihçesi, gelişmiş ülkelerdeki ve ülkemizdeki eğitim sistemi, eğitim felsefesi ve eğitim, eğitim ve çocuk, eğitim ve mekân, ilk kademe eğitim yapıları ve dersliklerdeki ergonomik tasarım prensipleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde; çalışma alanı ve çalışmanın yöntemleri açıklanmıştır.Üçüncü bölümde çalışma kapsamında ele alınan ilkokullardaki yerinde tespit çalışmasına ilişkin bulgular ile öğrencilerle yapılan anket, öğretmen ve idarecilerle yapılan görüşmelere ilişkin bulgulara yer verilmiştir. Dördüncü bölümde ise; yerinde tespit çalışmasıyla elde edilen bulguların hem anket çalışmalarının bulgularıyla hem de literatür bölümünde açıklanan ergonomik tasarım prensipleri doğrultusunda değerlendirmeler ele alınmıştır. Beşinci ve son bölümde; çalışmanın genel sonuçlarına ve araştırmacı, uygulamacı ve idareciler için önerilere yer verilmiştir.