Cumhuriyet modernizmi bağlamında 1960-1979 Dönemi apartman tipi konutlardaki mekansal değişimler: Trabzon örneği

Abstract

İnsanların barınma ihtiyacını karşılayan konutlar, değişen toplumsal yapı ve yaşam biçiminin etkisinde, bugüne kadar birçok değişim geçirmiştir. Belirli bir dönemde ve bölgede inşa edilmiş konutlar, yapım yılları itibari ile ait oldukları dönemin toplumsal beğenisini, ekonomik imkânlarını ve kültürel oluşumunu yansıtırlar. Bu bağlamda konutların, mekansal kuruluş prensipleri incelendiğinde yaşam biçimi ve mekan kullanım kalıpları gibi birçok konuda bilgi edinmek mümkündür. Cumhuriyet devrimleri ile başlayan toplumsal hayattaki değişimler, dünya görüşü, yaşama biçimi, aile yapısı ve ailedeki rollerde değişikliklere yol açmıştır. Değişen yaşam biçiminin bir yansıması olarak konut kullanım kalıpları ve konutun iç mekan örgütlenme karakteri de değişmiştir. Bu çalışma, Cumhuriyet sonrası sosyal, kültürel ve ekonomik hayatta yaşanan değişimlerin toplumsal hayata, dolayısıyla yaşam biçimimize ve bunun yansıması olarak konut kullanım kalıplarımıza etkilerini 1960- 1979 döneminde inşa edilmiş apartman tipi konutlar üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır. İlk bölümde; konut kavramı, ve tarihsel süreç içinde Türk Evi ve apartmana genel olarak değindikten sonra, Türkiye ve Trabzon'da Cumhuriyet sonrası sosyo- ekonomik hayatta yaşanan değişimler ve bu süreçte konut yapımıyla ilgili politikalardan bahsedilmiştir. İkinci bölümde; çalışmanın amacı ve çalışmada izlenen yöntemler anlatıldıktan sonra çalışma alanı tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde; çalışma kapsamında incelenen konutlar için hazırlanan analiz tablolarına ait bulgular ile Hillier analizi bulgularına yer verilmiştir. Dördüncü bölümde ise; elde edilen bulgular ile toplumsal değişimlerin yaşama kültürüne ve konut mekanına etkisi irdelenmiştir. Çalışmanın değerlendirmesinin yapıldığı beşinci bölümde ise; irdelenen bulguların genel değerlendirilmesi yapılmıştır. Altıncı ve son bölümde ise; sürdürülebilecek diğer araştırma konularından bahsedilmiştir.