Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Trabzon’un Nüfusuna Dair Bir Değerlendirme

Abstract

Osmanlı Devleti’nin ardından Cumhuriyet dönemine giden süreçte Trabzon’un nüfusunun şekillenmesinde çeşitli parametreler etkili olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan önce geniş sınırlara sahip bir vilayet olan Trabzon’un, idari taksimattaki değişikliklerle sınırlarının daralmasına bağlı olarak nüfusunun da azaldığı görülmektedir. Bunun yanında savaşlar, göçler, siyasi ve sosyal olaylar şehri sosyoekonomik ve demografik açıdan etkilemiştir. Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyet’in ilk yıllarından 1950’ye uzanan zaman diliminde periyodik olarak yapılan nüfus sayım verileri göz önünde bulundurularak Trabzon’da nüfusun gelişimini sebep ve sonuçlarıyla birlikte ortaya koymaktır. Buna paralel olarak nüfusun artışı, yoğunluğu, köy-kent ve kadın-erkek nüfus dengesi ile göç gibi temel göstergeler üzerinden istatistiki bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışmada, resmi istatistik verileri, arşiv kaynakları, salnameler, gazeteler ve diğer kaynaklardan faydalanılmıştır.

Various factors have been effective in the formation of the population structure of Trabzon in the transition from the Ottoman Empire to the Republic. It can be seen that the population of Trabzon which was a big state before the proclamation of the Republic of Turkey has decreased owing to the narrowing of its borders as a result of the changes in administrative division. In addition, wars, migrations, political and social movements have affected the city both socioeconomically and demographically. The purpose of the study is to put forward the population development of Trabzon by taking the periodical census data dating back to the 1950’s from the early years of the Republic with its reasons and results. A statistical evaluation has been made via primary indicators such as population increase density, rural-urban and male-female population balance and migration. In this study, official statistical datas, archival resources, annuals, newspapers and other resources were used.