Hava lidar verilerinden rezervuar alanının otomatik çıkarımı: Kestel barajı örneği

Abstract

Lazer darbeleri kullanılarak bir nesne veya yüzeyin uzaklığını ölçmeye yarayan hava lazer tarama teknolojisi (LiDAR), sağlamış olduğu verilerle harita mühendisliği disiplini açısından büyük önem kazanmıştır. Bu teknoloji sayesinde elde edilen üç boyutlu (3B) nokta bulutundan istenilen sonuçları elde edebilmek ya da harita ürünü olarak değerlendirilebilecek objeleri otomatik olarak çıkarmak için LAStools, FugroViewer ve MATLAB gibi farklı yazılım ve programlama dillerinden yararlanılmaktadır. Bu çalışmada, İzmir ili, Bergama ilçesi yakınında Kestel Çayı üzerine kurulmuş Kestel Barajı rezervuar sınırlarının aynı alanı içeren ve iki farklı LiDAR sensörü ile üretilmiş hava LiDAR verileri kullanılarak çıkarılması amaçlanmıştır. 3B nokta bulutu verilerinin çok yoğun hacimde olması ve işlenmesi noktasında yüksek konfigürasyon gerektirmesi sebebiyle, söz konusu LiDAR verisi yani nokta bulutu içerisinden öncelikle çalışma alanı olan Kestel Barajı bölgesi, diğer noktalardan ayıklanarak veri yoğunluğu azaltılmıştır. Baraj bölgesini içeren iki farklı sensörle alınmış nokta bulutu içerisinden baraj rezervuar alanı ve sınırları MATLAB programlama dili ortamında üretilen bir yazılımla otomatik olarak çıkarılmıştır. Böylece LiDAR verilerinin üretildiği tarih itibariyle Baraj rezervuar alanı sınırları elde edilmiş, bu sınırlar LiDAR verisinin elde edildiği tarihe yakın bir zamanda üretilmiş bölgeye ait hâlihazır harita üzerinden çıkarılan Kestel Barajı rezervuar alan sınırı referans verisi ile karşılaştırılmıştır. ArcGIS yazılımı ile gerçekleştirilen bu karşılaştırma sonrası LiDAR verilerinden üretilen baraj rezervuar sınırı ile referans veriden (Hâlihazır Harita) alınan sınırların büyük oranda (%95-%99 arasında) çakıştığı tespit edilmiştir. Bu çalışma ile LiDAR verileri kullanılarak baraj rezervuar alanı gibi su ile çevrili sınırların yüksek doğrulukla otomatik olarak hızlı ve güvenilir bir şekilde çıkarılabileceği, ayrıca LiDAR verilerinden yüksek doğrulukta planimetrik harita bilgilerinin de ortaya çıkabileceği sonucu ortaya konmuştur.