ABD ve Rusya Federasyonu'nun güvenlik politikaları bağlamında Güney Kafkasya

Abstract

Coğrafi konumu itibari ile önem arz eden bir bölgenin günümüz uluslararası sistemindeki yerine bakmak için tarihin hangi mecralarından geçtiğine bakmak gerekmektedir. Güney Kafkasya bölgesi Kafkasya bölgesinin ikiye ayrılması ile ortaya çıkmıştır fakat daha öncesinde hep Kuzey Kafkasya ile bir bütün halinde varlığını sürdürmüştür. Bölge, sahip olduğu coğrafi, jeopolitik konum ve jeostratejik öneminden dolayı batı ile doğu arasında hep taraf seçmek zorunda kalmıştır. Güney Kafkasya ülkeleri 1918-1920 senelerinde kısa süreli bağımsızlık duygusunu tatsalar da SSCB'nin kurulması ile 1991 senesine kadar bu yapının içerisinde varlıklarını sürdürmüşlerdir. 1991'de bağımsızlıklarını elde eden üç Güney Kafkasya ülkesi başlarda Batı merkezli politikalar üretmişler ve bölgenin öneminden dolayı başta ABD olmak üzere diğer sözü geçen ülkeler ve kuruluşlar da bölgeye yönelik girişimlere başlamışlardır. Bölgedeki dondurulmuş sorunlar, Ermenistan ve enerji rezervlerine karşı dünyanın ilgisi gibi faktörler çok kısa zamanda bölge için yeni güvenlik sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bir yandan Dağlık Karabağ Sorunu ile uğraşan ve bölgede denge olmasını isteyen Azerbaycan, bir tarafta Abhazya ve Güney Osetya Sorunu ile uğraşırken bir yandan da Batı odaklı politikalarını sürdüren Gürcistan, bir tarafta da hem Rusya'nın partneri olup hem de ABD'de güçlü bir lobiye sahip olan Ermenistan bölgenin siyasi yapısını oldukça karmaşık hale getirmiştir. Güney Kafkasya'nın günümüz dünyasındaki yerine bakıldığında, bölge halen sahip olduğu konum ve enerji rezervleri itibari ile büyük önem arz etmektedir. Bölge uluslararası sistemin en önemli iki aktörü olan ABD ve Rusya Federasyonu arasında bir nevi siyasi mengenededir. Güney Kafkasya'nın sahip olduğu enerji rezervlerinin kendi bölgesinden geçerek ulaştırılması çabasında olan ve bu istikamette bölge ülkelerini kendisine bağımlı hale getirmek için Azerbaycan ve Gürcistan'ın sorunlarından faydalanan Rusya Federasyonu'na karşı ABD etkisi ve politikalarını analiz eden bu çalışma için tümevarım yönteminden yola çıkılmış olup son noktada bu ülkelerin bölge güvenliği açısından önemi analiz edilmiştir.

To see the place of a region in today's international system, it is needed to look at the course it passed through. The South Caucasus region emerged since Caucasus region was divied into two section but in retrospect, it is obvious that South one interbedded with North one. Due to its geographic, geopolitical location and geostrategic importance, the region has always had to choose one side between west and east. Although South Caucasus countries enjoyed of short-term independence in 1918-1920, with the establishment of the USSR, those countries had existed within this structure until 1991, collapse of the USSR. Initially, three Southern Caucasian countries which gained independence from USSR in 1991 followed a western-oriented policy and other organization and powerful countries especially USA initiated some initiative toward to region. The factors like Armenia, frozen problems in the region and globally increasing demand to energy reserves in region led to new security issues. At one extreme, Azerbaijan which deals with the Nagorno-Karabakh conflict and wants a balance in the region, at another extreme, Georgia which deals with Abkhazia and South Ossetia issues, at another extreme, partner of the Russia, Armenia which also have a powerful lobby in USA, make the political structure of the region quite complicated. Considering the place of the South Caucasus in contemporary world, The Region is of great importance due to its location and energy resources. The region is in kind of political clamp between the USA and the Russian Federation, the two most important actors of the international system. This study which analyse USA's effect against Russia which wants to transit energy resources of region to another region through its own territory and for this reason, make use of Georgian and Azerbaijan issues, is based on the method of induction and end of the study, it is examined the importance of these countries in terms of regional security.