Trabzon kent merkezi için hava kirliliği ile meteorolojik koşullar arasındaki ilişkinin 2006-2011 arası verilerine dayalı olarak incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada; Trabzon kent merkezindeki hava kirleticiler ile bazı meteorolojik parametreler arasındaki ilişkiler istatistiksel olarak incelenmiştir.SPSS yazılımı kullanılarak yapılan istatistiksel incelemede; beş ayrı ısıtma sezonuna ait (2006-2007, 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010 ve 2010-2011) altı aylık (Kasım-Nisan) dönemlerdeki günlük ortalama SO2 ve PM verileri bağımlı değişkenler, günlük ortalama basınç, sıcaklık, nem, yağış, rüzgâr hızı ve yönü verileri bağımsız değişkenler olarak ele alınarak lineer regresyon analizi yapılmıştır.SO2 ve PM verileriile her bir meteorolojik parametre arasında ikili regresyon denklemleri ve bütün meteorolojik parametreler ile çoklu regresyon denklemleri kurulmuştur. Bu denklemler Trabzon kent merkezinde meteorolojik özelliklere bağlı olarak, hava kirleticilerin değişimini ve aralarındaki ilişkilerin düzeyini vermiştir. Regresyon analiz sonuçlarına göre; Trabzon kent merkezinde rüzgâr hızı, bağıl nem ve alçak basınç kirletici konsantrasyonları azaltıcı etki gösterirken yüksek basınç ve sıcaklık artırıcı etki göstermekte yağışın ise etkisi bulunmamaktadır. Kirletici konsantrasyonları azaltıcı etki gösteren rüzgâr yönü Trabzon kent merkezinde çok az görüldüğü için hava kirletici konsantrasyonlar rüzgâr yönünden çok fazla etkilenmemektedir.Bu sonuçlar göstermektedir ki; Trabzon kent merkezinde hava kirliliğinin azaltılması ve kontrol altına alınması konusunda bazı köklü çalışmaların ve yeni yaklaşımların yapılması zorunludur. Ayrıca, Trabzon kent merkezindeki yeni yapılaşma alanlarının imara açılmasında ve kent planlamada hava kirliliğinin de önemli bir parametre olarak göz önüne alınması gerekmektedir.