Türk-Rus İlişkilerinden Bir Kesit: Karadeniz Demiryolları Müzakereleri ve İtilafname Teşebbüsü (Nisan 1900)

Abstract

Osmanlı Devleti, Anadolu–Bağdat Demiryolu’nun imtiyazını Almanlara vermesi üzerine, Rusya bu demiryollarının kuzey hattı olacak olan Karadeniz Demiryolları’nın kendi nüfuz alanını tehdit ettiği gerekçesiyle bu projeye muhalefet etmiştir. Bu muhalefetin akabinde Osmanlı Devleti ile Rusya arasında çok çetin bir müzakere süreci yaşanmış ve bunun sonucunda da Türk ve Rus ilişkilerinin az bilinen bir yönü olan Karadeniz Demiryolları’nın ayrıcalığı, 1896 yılında Kafkasya’ya kaçan isyancı Ermenilerin Osmanlı Devleti’ne geri dönmemelerine karşılık 1900 İtilafnamesi ile Rusya’ya verilmiştir. 1900 İtilafnamesi, Osmanlı Devleti ile Rusya’nın bu konuda uzlaşmaya varmalarından öteye aynı zamanda iki devletinde bundan sonraki siyasetlerini ve hareketlerini etkilemiştir. 1900 İtilafnamesi’nin Rusya ile yapılmasından sonra Anadolu–Bağdat Demiryolu’nun güzergahı değişmiş ve aynı zamanda 1896 yılında Osmanlı Devleti’nden kaçan isyancı Ermeniler II. Meşrutiyet’e kadar memleketlerine dönememişlerdir.

When the Ottoman Empire gave the privilege of the Baghdad Railway to the Germans, Russia opposed this project because the Black Sea Railways, which would be the northern line of these railways, threatened its own area of influence. After this opposition, a very difficult process of negotiation between the Ottoman Empire and Russia took place. As a result, the privilege of the Black Sea Railways, which is a little-known aspect of Turkish -Russian relations, was given to the Russians with the agreement signed 1900 on condition that the rebellious Armenians who fled to the Caucasus in 1896 could return to the Ottoman Empire. The 1900 Agreement, in addition to the reconciliation of the Ottoman Empire with Russia, influenced the policies and movements between the two states. After the 1900 Alignment was carried out with Russia, the Anatolien-Baghdat changed and at the same time the rebellious Armenians who escaped the Ottoman Empire in 1896 could not return to their hometown until the II. constitutional monarchy.