Ctenanthe setosada yaprak kıvrılma mekanizmasının araştırılması

Abstract

Yaprak kıvrılması bazı bitki türlerinde su stresine karşı meydana gelen morfolojik bir cevaptır. Bu çalışmada, 64 gün kuraklık periyoduna maruz bırakılan Ctenanthe setosa (Rose.) Eichler'de yaprak kıvrılmasının kuraklığın 32. gününde başladığı ve yaprak kıvrılma derecesinin giderek arttığı gözlenmiştir. Yaprak kıvrılma derecesindeki artış boyunca, nispi su içeriğinin azaldığı, kök:sürgün oranının arttığı, toplam klorofil, toplam karotenoid, klorofil a/b oram ve klorofil kararlılık indeksinin % 36'lık yaprak kıvrılma derecesine kadar azalıp sonraki kıvrılma derecelerinde arttığı bulunmuştur. Lipid peroksidasyonunun ise yaprak ve petiyolde % 36, köklerde ise % 55'lik yaprak kıvrılma derecesine kadar arttığı, sonraki kıvrılmalarda azaldığı belirlenmiştir. Süperoksit dismutaz aktivitesinin yapraklarda önemli ölçüde değişmediği, petiyol ve kökte ise % 19'luk yaprak kıvrılma derecesinde azaldığı, sonra ise arttığı bulunmuştur. Glutatyon redüktaz aktivitesinin de yaprak ve petiyolde kontrole oranla önemli ölçüde değişmediği, kökte ise arttığı görülmüştür. Peroksidaz aktivitesinin yaprak ve petiyolde arttığı, kökte ise azaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca, nitrat redüktaz aktivitesinin yaprak, petiyol ve köklerde azaldığı belirlenmiştir. Ayrıca, yapraklarda yapılan analizlerde, yaprak kıvrılma derecesindeki artış boyunca, giberellik asit miktarının % 36'lık kıvrılma derecesine kadar kontrole oranla arttığı, % 55'lik kıvrılmada azaldığı ve daha sonraki kıvrılmalarda yine arttığı kaydedilmiştir. İndol asetik asit miktarının ise % 36'lık kıvrılma derecesine kadar arttığı sonraki kıvrılma derecelerinde azaldığı, zeatin ve absisik asit miktarının ise kıvrılma periyodu boyunca arttığı bulunmuştur. Ayrıca, RNA miktarının kontrole oranla azaldığı fakat RNA profilindeki bazı bantların yoğunluğunun arttığı saptanmıştır. Ayrıca bu bitkide 18S rRNA geni ile karakterize edilemeyen bir baz dizisi tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, Ctenanthe setosa 'nın yaprak kıvrılma cevabının yanı sıra bazı biyokimyasal ve moleküler seviyedeki mekanizmaların uyarılmasıyla kuraklık stresine ortak bir tolerans gösterebileceği sonucuna varılmıştır.