Coleoptera takımına ait fındık zararlılarında virüs tespiti ve biyolojik mücadelede kullanım potansiyeli

Abstract

Kızılağaç yaprak böceği, Agelastica alni (L.) (Coleoptera: Chrysomelidae), gün dönümü böceği, Amphimallon solstitiale (L.) (Coleoptera: Scarabaeidae), fındık yaprak deleni, Anoplus roboris (Sufr.) (Coleoptera: Curculionidae), fındık kurdu, Balaninus nucum (L.) (Coleoptera: Curculionidae) ve adi mayıs böceği, Melolontha melolontha (L.) (Coleoptera: Scarabaeidae), Coleoptera takımına ait önemli fındık zararlılarıdır. Şu ana kadar bu zararlılar ile mücadele büyük oranda kimyasal ilaçlar ile yapılmaktadır. Kimyasal ilaçların yan etkilerinin keşfedilmesi, bilim adamlarım daha etkili ve daha güvenli bir mücadele yöntemi geliştirmeye sevk etmiştir. Bu çalışmada, Coleoptera takımına ait olan A. alni, A. solstitiale, A. roboris, B. nucum ve M. melolontha' 'da patojenik virüslerin tespiti, izolasyonu, karakterizasyonu, histopatolojisi, infeksiyon özelliği, konak hassasiyeti ve horizontal enfeksiyonu araştırıldı. Adi mayıs böceği larvalarında bir viral enfeksiyon belirlendi. Yapılan ışık mikroskobu, elektron mikroskobu ve moleküler çalışmalar sonucunda tespit edilen virüsün entomopoxviridae familyasından Melolontha melolontha entomopoxvirüsün yeni bir izolatı olduğu belirlendi (MmEPV-TR). Işık ve elektron mikroskobu sonuçlarına göre, virüse ait sferoidlerin uzunluğu 5,45+2,34 um, genişliği ise 2,89±1,13 um olarak tespit edildi. Mikroskobik çalışmalara ilave olarak virüsün varlığı ayrıca fusolin geni için özel prob kullanarak DNA-DNA hibridizasyon yöntemi ile moleküler olarak da tespit edildi. Yapılan bioassay çalışmaları MmEPV'nin ikinci-üçüncü evre M. melolontha larvaları üzerinde çok etkili olduğunu gösterdi. En yüksek insektisidal etki 7,5x1 06 sferoid/ml konsantrasyonla % 93,3 olarak belirlendi. Yapılan çalışmalar, dünyada ikinci Türkiye için ilk ve tek izolat olan M. melolontha entomopoxvirüsün, M. melolontha larvaları ile biyolojik mücadelede etkili bir ajan olarak kullanılabileceği sonucunu ortaya koymuştur.