Ordu ve Kastamonu (Küre) yöresi bal arılarında nosemosis etkenlerinin varlığı, dağılımı, moleküler ve ultrastrüktürel yönden incelenmesi

Abstract

Nosema hastalığı, balarılarında ortaya çıkan ölümcül bir hastalık olup, bal üretiminde kayda değer oranda düşüşlere neden olmaktadır. Nosema hastalığının etmeni, Nosema cinsi içinde yer alan iki farklı protist, Nosema apis ve Nosema ceranae türleridir. Bu çalışmada, Ordu ilçelerindeki ve Kastamonu Küre ilçesindeki nosema hastalığının varlığı, dağılımı ve hastalık etmenlerinin ultrastrüktürel ve moleküler açıdan incelenmesi amaçlanmıştır. Ordu Merkez ve 14 ilçesinden toplanan 731 örnek, Kastamonu ilimizin Küre ilçesinin 6 köyünden toplanan 237 örnek disekte edilerek nosema hastalığı için incelendi. Hastalık etmenlerine ait spor yapıları DP-25 dijital kameralı Olympus BX51 mikroskopu ve DP2-BSW Soft Imaging görüntüleme sistemi kullanılarak fotoğraflanıp ölçümleri gerçekleştirildi. Hastalık etkeninin tür seviyesinde karakterizasyonu amacıyla moleküler çalışmalar yapıldı ve Ordu iline ait 4 lokalitedeki nosemosis etkeninin Nosema ceranae olduğu belirlendi. Daha geniş kapsamlı olarak hem Ordu hem Kastamonuna ait sporlar elektron mikroskobunda ultrastrüktürel olarak çalışıldı. Ultrastrüktürel çalışmalar Ordu ili 4 lokalitesindeki N. ceranae patojenine ait sporların izofilar ancak değişken kıvrım sayılı polar filamente ve kalın bir spor duvarına sahip olduğunu göstermektedir. Bu çalışmayla birlikte Ordu ve Kastamonu ilimizden toplanan balarılarındaki nosema hastalığının etkenleri morfometrik ve moleküler çalışmalara ilave olarak ultrastrüktürel yönden de incelenmiştir.