Kırım krizi ve uluslararası aktörlerin krize yaklaşımları

Abstract

Bölgesel krizler, Soğuk Savaşın bitmesinin ardından Amerika'nın liderliğine soyunduğu tek kutuplu sistemde uluslararası aktörlerin yeni çatışma alanları olmuştur. Bu çatışmalar devletlerarasında doğrudan savaş niteliğinde olmayıp, ya bir devletin ekonomik veya diplomatik yaptırım uygulamasıyla gerçekleşmekte ya da bir uluslararası örgütün şemsiyesi altında verilen mücadeleler olmaktadır. Çalışmamızda da yerelliğinden sıyrılıp bölgeselleşen hatta uluslararası sistemi tümüyle etkileyen Kırım krizi değerlendirilmiştir. Kırım'ın uluslararası aktörler için önemi, aktörlerin neden ve nasıl bu sürece dahil oldukları, kriz sırasında ve sonrasındaki tutumları, uygulamaya koyabildikleri yaptırımları ayrıntılı olarak anlatılmaya çalışılmıştır. Ukrayna'nın egemenliği ve toprak bütünlüğünün savunulması çerçevesinde bireysel çıkarların düşünülerek uluslararası aktörlerce uygulanabilen ve uygulanamayan yaptırım kararları, genel olarak sürece bakış açıları anlatılmıştır. Krizin baş aktörü Rusya, Ukrayna'daki kaostan yararlanıp, uluslararası hukuku ihlal ederek kendi toprağı olduğunu düşündüğü Kırım'ın ilhak sürecini başlatmıştır. Bu süreç Kırım'ın referanduma gitmesi yoluyla başlatıldığı için, Rusya bu durumun Kırım'ın kendi kararı olduğunu savunarak başlattığı ilhak sürecini bitirmek isterken, hemen hemen tüm uluslararası aktörlerin büyük tepkileriyle karşılaşmıştır. Başta ABD, NATO, AB olmak üzere birçok uluslararası aktör Rusya'ya karşı sert söylemlerde bulunmuş, bazı ekonomik yaptırımlar uygulamaya koymuşlardır. NATO, AB, BM ise çeşitli toplantılar yaparak Rusya'ya karşı yaptırım kararları almışlar, Kırım'daki referandumu tanımayacaklarını ve ilhakı yasal bulmadıklarını ifade etmişlerdir. Tüm aktörlerin ortak paydası bu ilhakın tanınmaması olmuş fakat Rusya'yı durdurmak adına hiçbir örgüt, hiçbir devlet askeri bir operasyona girişememiştir.

Regional crises have been new conflict areas of international agents in the monopole system where United States plays first chair following the cold war. These conflicts are non-belligerent; they are either economic or diplomatic sanctions of a government or struggles that are made under an international organization. Crimean crisis, which regionalized and even completely affected the international system, is evaluated in our study. The importance of Crimea for international agents, why and how these agents got involved in this process, their attitude during and after the crisis, the sanctions they managed to apply are tried to be explained in detail. Taking self-interests into consideration within the scope of defending Ukraine's sovereignty and territorial integrity, applied or not, all the sanction decisions of international agents and their general overviews are expressed. The leading agent of the crisis, Russia took the advantage of the chaos in Ukraine and by violating the international laws, started the annexation of Crimea, which it thought as its own land. Since this process began through Crimea's holding a referendum, by arguing that this was Crimea's own decision, Russia wanted to end this annexation process which it started. During this process, Russia met with reaction of almost all international agents. Many international agents, notably USA, NATO and EU reacted too strongly and applied economic sanctions. NATO, EU and UN on the other hand held several meetings and took sanction decisions. They stated that they would derecognize the referendum in Crimea and the annexation was not legal. The common ground of all agents has been derecognizing this annexation but none of the organizations nor states attempted to start a military operation to stop Russia.