Uluslararası hukukta self-determinasyon ilkesi ve günümüz uygulamaları

Abstract

Self-determinasyon ilkesi uluslararası toplumun gündemine girdiği 20. yüzyılın başlarından itibaren sürekli gelişen bir kavramdır. İlk ortaya çıktığı dönemde self-determinasyon uluslararası meselelerin çözümünde bir prensip olarak kabul edilmesine rağmen günümüzde BM Şartı ve uluslararası antlaşmalarla güvence altına alınmış bir hak haline gelmiştir.Bu çalışmanın amacı uluslararası toplumun 21. yüzyıldaki uygulamalarının ışığında self-determinasyon ilkesi ile ilgili sorunları incelemektir. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır:Çalışmanın birinci bölümünün ilk kısmında Fransız İhtilali, Birinci Dünya Savaşı ve sonrası dönem, BM Şartı, 1966 tarihli İnsan Haklarına İlişkin BM Sözleşmeleri, Helsinki Deklarasyonu, BM'nin Ellinci Yıldönümü Deklarasyonu gibi önemli olaylar, uluslararası belgeler ve Uluslararası Adalet Divanı'nın aldığı kararlar ışığında self-determinasyon ilkesinin tarihi gelişimi incelenmiştir.Birinci bölümün ikinci ve üçüncü kısmında ise self-determinasyon ilkesinin türleri ortaya konulduktan sonra ilkenin uluslararası hukuk açısından içerdiği sorunlar örnek olaylar verilerek ele alınmıştır. Özellikle self-determinasyon ilkesinden faydalananlar, ilkenin jus cogens doğası, ayrılma hakkı, azınlıkların self-determinasyon hakkı ve insan hakları ile ilke arasında olan ilişki incelenerek self-determinasyon ilkesinin tartışmalı konuları üzerinde durulmuş ve içeriğinin daha iyi anlaşılması hedeflenmiştir.İkinci ve son bölümünde, güncel olaylar irdelenerek çalışmamızın esas amacı olan self-determinasyon ilkesinin 21. yüzyılda kazandığı yeni anlam ortaya konulmaya çalışılmıştır. Son bir yıl içerisinde yaşanan Kosova'nın bağımsızlığı ve buna tepki olarak ortaya çıkan Gürcistan krizi incelenen örnek olaylar arasında olup, bu olaylar ışığında toprak bütünlüğüne saygı(uti possidetis juris) ilkesi ve self-determinasyon arasındaki ilişki ve bu ilkeler etrafında şekillenen devletlerin çıkar mücadelesi üzerinde durulmuştur.

The principle of self-determination is a constantly developing concept since its entrance to the agenda of international community at the beginning of the twentieth century. Although it was accepted as a principle when solving international issues during the initial times of its appearance, today it has become a right which is guaranteed by the UN Charter and the international treaties.The aim of this study is to examine the problems concerning the principle of self-determination in the light of the practice of the international community in the twenty-first century. The work is divided into two Chapters:In the beginning part of the first Chapter, the historical development of self-determination is examined in accordance with the international documents, the decisions of the International Court of Justice and the important events such that French Revolution, World War I and beyond, the UN Charter, the UN treaties on Human Rights of 1966, the Helsinki Declaration, the UN Declaration of 50th Anniversary.Having been looked at the different types of self-determination, in the second and third part of the first Chapter, the international law related problems concerning the principle are discussed by way of case studies. In this context, the following subjects may be indicated: the entities having the right to exercise self-determination, the jus cogens nature of the principle, the right to secession, the right of minorities to self-determination, the relationship between the human rights concept and the principle of self-determination.In the second and last Chapter, the current cases, namely the road leading to the independence of Kosovo and the recent Georgian Crisis, are studied to express the new definition of self-determination that the international community has witnessed in the twenty-first century. In the light of these events, the relationship between the principle of respecting to the territorial integrity of independent States and the exercise of self-determination is also discussed in detail.