Sovyet işgalindeki Afganistan'dan, Türkiye komutasındaki ISAF'a

Abstract

ovyetler Birliği'nin dağılması ve iki kutuplu düzenin sona ermesiyle ortaya çıkan belirsizlikler, dünyayı oldukça karmaşık bir yapıya doğru sürüklemiştir. Afganistan, bu karmaşıklıktan en çok etkilenen ülkelerin başında gelmektedir. Özellikle Sovyet işgali ile başlayan direniş ve sonrasında yaşanan iç savaş neticesinde Afganistan, yıkılıp harabeye dönmüş bir ülke haline gelmiştir. İç savaş sonrasındaki Taliban İktidarı Afganistan'ı geriye dönüşü çok zor bir karanlığa doğru sürüklemiştir. 1 1 Eylül 2001 tarihinde ABD'deki Pentagon ve İkiz Kuleler'e yapılan terörist saldırı ile başlayan süreç, dünya siyasetini ve uluslararası ilişkileri çok derinden etkileyecek gelişmelere sahne olmuştur. Bir anda, küreselleşen terörle mücadele söylemi gündemde ilk sırayı almış ve ABD bu mücadelede kendisine çok aktif bir rol belirlemiştir. Diğer ülkeler de bu konuda ABD'ye ilk zamanlarda yoğunlukla destek vermişlerdir. Terörizmle mücadeleden, Afganistan da payına düşeni almış ve ABD'nin Sonsuz Özgürlük Harekatı diye adlandırdığı operasyonla, Afganistan toprakları tekrar bombalanmaya başlanmıştır. Harekat sonucunda çağdışı Taliban Yönetimi devrilmiş, yerine Hamid Karzai liderliğinde yeni bir hükümet oluşturulmuştur. Bu hükümete destek amacıyla Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti (İSAF) adıyla bir uluslararası güç oluşturulmuş ve Türkiye ikinci dönemde bu güce liderlik etmiştir. Uluslararası ilişkilerde, imaj ve çıkar kavramına önem veren Türkiye'nin böyle bir oluşumda söz sahibi bir konumda olması, elbette ki bazı sakıncaları da beraberinde getirmiştir. Ancak tüm bunlara rağmen uluslararası bir oluşumun başında bulunmak Türkiye'ye birçok kazanım sağlamış ve Türkiye gelecekte kendisine verilecek olan. bu türden görevleri de rahatlıkla başarabileceğini diğer uluslararası aktörlere kanıtlama fırsatı yakalamıştır. Bu çalışmada; Afganistan'ın geçmişi ve bugünü özetlenerek, bu bilgiler ışığında Türkiye'nin Afganistan'da yapmayı planladığı, yaptığı ve yapamadığı faaliyetler ortaya konulmuştur.

The uncertainities that have appeared after the collapse of the Soviet Union and the end of Cold War, have driven the world into a very complex situation. Afghanistan is the country which has been mostly effected from this complex situation. After the Soviet Invasion and chaos of war between competing mujahideen warlords, Afghanistan became a war-torn country. In reaction to the anarchy and warlordism prevalent in the country, a movement of religious scholars, many of the mujahideen arose. Taliban has carried the country into a darkness which was hard to return back. The time period, which was started with the terrorist attacks on Pentagon and Twin Towers on September 11, 2001 has witnessed so many improvements that had deeply effected world's politics and international relations. Suddenly, the term "War on Terrorism' ' got the first place at the agenda, and the USA has determined a very active role in this type of war. The USA has supported by the other countries as well. Afghanistan got its share from War on Terrorism after the operation, named "Operation Endurring Freedom". After this operation Taliban has ousted from power and in late 2001, major leaders from the Afghan opposition groups and diaspora met in Bonn and agreed on a plan for the formulation of a new government structure that resulted in the inauguration of Hamid Karzai as Chairman of the Afghan Interim Authority on December 2001. The International Security Assistance Force (ISAF) was set up in order to contribute to restore peace and security in Kabul and assisting the Afghan Interim Government. Turkey, deeming ISAF operation as a part of the struggle carried out by the Coalition Forces against terrorism has wholly supported the Operation Endurring Fredom from the begining. In order to share her experience gained through her struggle against terrorism, with International Community and help Afghanistan whom she sees as a friendly and brotherly country, Turkey has taken over the ISAF lead nation role. This study summarizes the past and the current situation of Afghanistan, and examines the activities of Turkey and International Community in Afghanistan.