Irak- Kerkük ili Altunköprü ilçesi halk bilimi monografisi

Abstract

Altunköprü ilçesi, Kerkük'ün 44 km kuzey batısında, Kerkük- Erbil karayolu ve demir yolu üzerinde önemli bir Türkmen bucağıdır. Çok kapsamlı bir yapıya ve tarihe sahip olan bu köprü Kerkük Türklerinin önemli yerlerinden biri sayılmaktadır. Bu nedenle ilçe halk bilimi açısından çok zengin bir yapıya sahiptir. Kültür bakımından incelenen "Kerkük İli Altunköprü İlçesi Halk Bilimi Monografisi" adlı çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Irak'ta Türkmenlerin varlığı, Türkmen aşiretlerinin adları, Irak Türkmenlerinin soysal yapısı, etnik ve nüfus dağılımı, dini yapısı, Türk yerleşim yerleri, Kerkük İlinin tarihi, Irak Türkmenlerine ait siyasal dernek ve cemiyetler. Kerkük iline bağlı Altunköprü ilçesinin tarihi- coğrafi, sosyal yapısı, ekonomisi, nüfus hareketi, beşeri durumu ve en sonunda da Irak'ta bulunan Türkmen Türkçesi, konuşma dili ve yazı dili. İkinci bölümde, ilçenin sözlü kültür ürünleri incelenmiştir. Bu ürünler dualar beddualar, atasözü, deyimler, tekerleme, ninni, mani, türkü, okşama ve destan olmak üzere ayrı başlıklar altında toplanmıştır. Her sözlü ürünler derlenip ve incelendikten sonra Kerkük ağız özelliğine göre yazıya aktarılmıştır. Üçüncü bölümüde, ilçenin gündelik hayatı ve halk bilgisi başlığı altında toplanmıştır. Bu bölümde hayatın geçiş dönemlerine ait törenler, Kerkük'te bulunan mezarlıkm ve mezar taşı geleneği ve inançlar ele alınmıştır. Diğer başlıklar altında toplanan halk bilgisi çalışması, oyun ve eğlenceler, halk inançları, halk takvimi, halk hekimliği, geleneksel beslenme ve yemek kültürü, giyim kuşam, bayram törenleri, mevlüt törenleri, ilçenin geleneksel mimarisi ve el sanatları olarak ilçenin kültürel ve maddi değerleri olarak ortaya konulmuştur. Ayrıca incelenmiş olan bilgiler Türk kültürü alanları ile karşılaştırılmıştır. Sonuç kısmında ilçe üzerine yapılan araştırmanın önerileri yer almaktadır.

Altunkopru district, is an important Turkmen subdistrict on the Kirkuk- Erbil highway and railway, 44 km North West of Kirkuk. This bridge, which has a very comperehen sive structure and history, is considered one of the important places of Kirkuk Turkmens. For this reason, the district has a very rich structure named "Folklore Monograph of Altunkopru District of Kirkuk province", which is examined in terms of culture consists of three parts. In the first part, the presence of Turkmen tribes, social structure of Iraqi Turkmen, ethnic and population distribution, religious structure, Turkish settlements, History of Kirkuk, political associations belonging to the Iraqi Turkmen. Historical- geographical, social structure, economy, population movement, human status of Altunkopru district of Kirkuk province and finally Turkmen Turkish, spoken and written language in Iraq. In the second part, the region's oral cultural products are examined, these products are grouped under separate prayers, Curses, Proverbs, İdioms, Rhymes, Lullabies, Mani, Ballad, Caress and Epic. After compiling and examining each oral statement, it was written according to the characteristic of the Kirkuk dialect. In the third part, it is collected under the heading daily life of the region and general knowlwdge. In this section, celebrations of the transitional periods of life, cemeteries in Kirkuk and the tradition of tombstones and beliefs were made. Folk studies, folk calendear, folk medicine, traditional nutrition and food culture, clothing, holiday celebrations, birth celebrations, traditional architecture and cradtsmanship of the area are shown as cultural and material values of the region. In addition, the information examined was compared with the regions of Turkish culture. In the concluding section, recommendations for research on the district are included.