Vaccınıum arctostaphylos L. (Ericaceae)'nin sürgün kültürü ile mikroçoğaltımı

Abstract

Bu tez çalışması Vaccinium arctostaphylos L. bitkisinin sürgün kültürleri vasıtasıyla hızlı ve etkin mikroçoğaltımında en ideal besi ortamının belirlemesi üzerine tasarlandı.Ön çalışmalar eksplant temini için en uygun dönemin Nisan-Mayıs ayları olduğunu gösterdi. Bu aylarda doğal florada yetişen bitkilerin çeliklerinde yer alan yanal tomurcuklar eksplant kaynağı olarak kullanıldı. Çoklu sürgün oluşturmada en etkili besi ortamını belirlemek amacıyla zeatin (1,0 mg/L), IBA (0,1 mg/L) ile desteklenmiş Anderson'un Rhododendron, McCown'ın odunsu bitkiler besi ortamı (WPM) ve Murashige & Skoog besi ortamları denendi. Sonuçta WPM'nin en etkili temel besi ortamı olduğu gözlendi.Sonraki sürgün çoğaltma ve geliştirme çalışmalarında sabit oksin olarak 0.1 mg/L IBA (indol-3-bütirik asit) ve sitokinin olarak zeatin veya thidiazuronun (TDZ) üç farklı derişimi (0,5, 1,0 ve 2,0 mg/L) ile desteklenmiş WPM ortamları kullanıldı. 16/8 fotoperiyot uygulaması yapılan çalışmaların 6. haftası sonunda en uygun sürgün geliştirme ortamının zeatin/IBA kombinasyonunu olduğu tespit edildi. En iyi sürgün boyu (%106,53) 1,0/0,1 mg/L zeatin/IBA, en yüksek yapraklanma sayısı (%141,89) ve en fazla çoklu sürgün oluşumu (10,5 kat) ise 2,0/0,1 mg/L zeatin/IBA ile desteklenmiş WPM ortamından elde edildi.Köklendirme ortamında bitki büyüme düzenleyicisi olarak IBA (0,5-8,0 mg/L) ile desteklenen McCOWN odunsu bitki besi ortamında karanlık ve 16/8 fotoperiyot uygulamalarının köklenme üzerindeki etkisi araştırıldı. Bu aşamada en iyi sonuç köklenmenin %100 gerçekleştiği, 16/8 saat aydınlık/karanlıkta ortamda ve 0,5 mg/L IBA desteğinde alındı.